معرفی جزییات ایران باستان در «سلمان فارسی»؛ از شهرها تا لوکیشن‌ها
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی رسانه ملی، عباس بلوندی مدیر طراحی بخش ایران باستان سریال «سلمان فارسی» درباره روند طراحی و ساخت لوکیشن‌های سریال گفت: تصویربرداری فصل ایران سریال از حدود مرداد سال قبل آغاز شد. البته ساخت لوکیشن‌های سریال از مدتی قبل از تصویربرداری این فصل کلید زده شد. در ابتدا، کاروان‌سرایی به نام «مرمر» را در دروازه شرقی شهر تیسفون بنا نهادیم که ساخت آن حدوداً چهار ماه و نیم ماه طول کشید. کار فیلمبرداری در این کاروان‌سرا مدت‌هاست که به اتمام رسیده و هم‌اکنون فرایند تصویربرداری سریال در «آتشکده ماربین» و چند لوکیشن دیگر – عمدتاً مربوط به شهر جی – ادامه دارد.
وی ادامه داد: بخش اصلی لوکیشن‌های ایران باستان در قالب مجموعه‌ای ساختمانی، در فضایی نزدیک به ۱۲ هزار مترمربع در شهرک سینمایی غزالی در دست اجراست که تاکنون قسمت‌هایی از آن آماده شده و به بهره‌برداری تولیدی رسیده و بخش‌های دیگر در دست ساخت است.
تمام سازه‌های فصل ایران ماندگار است
مدیر طراحی بخش ایران باستان سریال «سلمان فارسی» درباره ماندگاری عمارت‌های ساخته شده توضیح داد و گفت: تمام سازه‌های این سریال در فصل ایران ماندگار خواهند بود و از همین رو، از فونداسیون اصولی و مهندسی برخوردار هستند. درباره همه آن‌ها محاسبات سازه‌ای دقیق صورت گرفته، خاک آزمایش شده و تمام آئین‌نامه‌های مهندسی مربوط برای تضمین ماندگاری درازمدت بنا رعایت شده است.
وی در پاسخ به پرسشی درباره طول عمر متوسط سازه‌های سریال گفت: آرایه‌هایی در شهرک داریم، مانند لاله‌زار که با وجود سازه داربستی و لته، از زمان مرحوم علی حاتمی و سریال «هزاردستان»، همچنان سرپا مانده و قابل بهره‌گیری هستند؛ اما سازه‌های کارشده در سریال «سلمان فارسی» بسیار ماندگارترند و قطعاً مدت زمان بسیار طولانی‌تری قابلیت استفاده خواهند داشت.
مدیر طراحی بخش ایران باستان سریال «سلمان فارسی» با بیان اینکه عمده عمارت‌ها و میدان‌های شهر جی در محل شهرک سینمایی غزالی ساخته شده‌اند، بر لزوم استفاده مجدد از برخی لوکیشن‌های کارشده در سریال برای مقاصد تازه تولیدی تأکید کرد. در همین راستا، به گفته او، قرار است از ساختمان و محوطه کاروان‌سرای عقیق برای برپایی لوکیشن‌های کاخ قباد، خانه ماهان و کاخ ملکه مادر استفاده شود.
کاروان‌سرای عقیق، کاروان‌سرایی در شهر دمشق است که روزبه به همراه دیگر کاروانیان در اوان ورود به دمشق مدتی را در آن اقامت ورزیدند. فیلمبرداری سکانس‌های کاروان‌سرای عتیق (فصل بیزانس سریال) بیش از ۲ سال پیش پایان یافت و اکنون می‌توان از لوکیشن یادشده استفاده مجدد کرد. کاروان‌سرا در منطقه آبسرد دماوند واقع است و فرایند بازسازی در آن، از مدتی قبل آغاز شده و تغییرات لازم در بنا از همان زمان در دست اجراست.
وی در پاسخ به چرایی ساخت فضاهای مورد نیاز فصل ایران سریال و اینکه آیا نمی‌شد از محوطه‌های تاریخی کشور و یا لوکیشن‌های دیگر سریال‌های تاریخی استفاده کرد، گفت: لوکیشن‌های تاریخی متعلق به دوره ساسانی و ایران باستان در کشور زیاد نیست و در همان مجموعه محدود هم به‌دلایل تاریخی و معنوی، امکان اعمال تغییرات، ولو محدود، وجود ندارد. آنچه از فضاهای دیگر سریال‌های تاریخی برجامانده نیز عمدتاً در حد پی است و طبعاً چندان قابل بهره‌برداری مجدد نیست. ضمن آنکه معماری دوره ساسانی با معماری دوره اسلامی تفاوت‌های کلیدی دارد. به همین خاطر، روش کار این گونه بوده که لوکیشن‌های ایران باستان، عموماً از صفر طراحی و اجرا شوند. با این همه، در موارد معدودی از لوکیشن‌های کارشده سریال «سلمان فارسی» با اعمال تغییرات و بازسازی‌هایی استفاده خواهد شد.
ساخت شهرهای تیسفون و جی در ایران باستان
مدیر طراحی بخش ایران باستان سریال «سلمان فارسی» در پاسخ به این پرسش که اگر بخواهد نقشه‌ای کلی از لوکیشن‌ها ارائه دهد در آن چه شهرهایی را ترسیم می‌کند، اظهار کرد: تیسفون و جی شهرهای اصلی هستند. تیسفون چند بخش داشت که در حال ساخت‌وساز آن‌ها بودیم. در شهر جی یا همان اصفهان فعلی، محلات، معابر و میدان‌های شهری، ارگ حکومتی، آتشکده ماربین و کاروان‌سرا را داشتیم. همچنین شهر ویه‌اردشیر را داشتیم که سلمان برای سفر به دمشق به آنجا می‌رفت و در قصه هم، رفت‌وبرگشت‌هایی به آن محل داشتیم.
وی ادامه داد: بخش زیادی از فضاهای مربوط به شهر باغداد یا همان بغداد فعلی را هم که سبک و سیاق معماری‌اش به‌کلی متفاوت است، ساخته بودیم. در بغداد و همچنین در شهر ویه‌اردشیر، اسکله‌ها را داشتیم که قایق‌ها در آن‌ها تردد داشتند. ساختمان این ۲ اسکله نیز در دست آماده‌سازی بود. در کنار این‌ها، لوکیشن‌های دیگری، همچون اردوگاه نظامی بهرام چوبین، خسرو پرویز و خسرو انوشیروان را داشتیم.
بلوندی درباره پشتوانه علمی طراحی‌ها و به‌ویژه تطابق معماری لوکیشن‌های سریال با واقعیات و مستندات تاریخی عنوان کرد: برای بخش ایران باستان، نزدیک به یک سال تحقیق و پژوهش‌های مفصلی به انجام رسید تا به درکی مؤثر و راهگشا از این دوره مهم تاریخی نائل شویم. دوره ساسانیان، دوره شکوفایی معماری ایرانی بود و شهرسازی ما در این دوره با رشدی کمّی و کیفی و بهتر است بگوییم، با جهشی همه‌جانبه مواجه بود. معماری دوره ساسانی ارزش‌ها و زیبایی‌شناسی خاص خودش را دارد و پژوهش، یگانه راه آگاهی از این مهم است.
مدیر طراحی بخش ایران باستان سریال «سلمان فارسی» افزود: معماری بناهای فصل ایران سریال با جزئیات و وسواسی دقیق به انجام رسید و در همه وجوه معماری، موتیف‌ها، نوع و ارتفاع بناها، نوع و ارتفاع ستون‌ها، شکل و قوس گنبدها و رواق‌ها، درها و پنجره‌ها، نقش‌ونگارهای در و دیوار، گچ‌بری‌ها، نوع آجرچینی و کاربرد انواع مصالح، بررسی همه‌جانبه‌ای صورت گرفت تا کار از هر جهت بی‌نقص و قابل‌اتکا و استناد باشد. به‌جرئت می‌توان گفت که بناهای ساخته‌شده متعلق به مقطع ایران سریال، از تناسب دقیقی با معماری عصر ساسانی برخوردارند و در طراحی و ساخت آن‌ها، وجوه زیبایی‌شناختی و کارشناسانه بسیاری مورد ملاحظه قرار گرفته است.
مدیر طراحی ایران باستان سریال «سلمان فارسی» درباره روند طراحی و ساخت آکسسوار و لوازم صحنه گفت: اگر معماری و ساخت‌وساز را که خودش دریایی است و مجموعه‌ای غنی و ماندگار از لوکیشن‌ها را به حاصل می‌آورد، یک بخش از کار در نظر بگیریم، بخش دیگر کار، طراحی و پیاده‌سازی انواع آکسسوار و عناصر صحنه است که درون لوکیشن‌ها جای می‌گیرند و مختصات دراماتیکی صحنه‌ها را کامل می‌کنند؛ مواردی از میز و صندلی و فرش و کتابخانه گرفته تا پرده، رومیزی، یراق‌آلات و…. هر یک از این اجزا فرایند طراحی مختص خود را داشتند و افزون بر این‌ها باید در پرتو نگاه و مداقه‌ای هنری و تکنیکی پیاده‌سازی و اجرا می‌شدند. به عبارتی، همان‌قدر که در طراحی و ساخت بناها باید متوجه جزئیات و نکات دقیق فنی و هنری باشیم، در طرح و اجرای اکسسوار و وسایل صحنه هم با ضرورتی مشابه مواجهیم و باید بسیاری پیچیدگی‌های اجرایی و فنی را در نظر بگیریم.
جذب گردشگران به لوکیشن
بلوندی ادامه داد: کارگاه‌های ما در بخش‌های نجاری، آهنگری، چلنگری، کهنه‌کاری، ضخیم‌دوزی، ساخت یراق‌آلات اسب، قالب‌گیری و مدل‌سازی آکسسوار، قالب‌گیری گچ و خیاطی، هرکدام با مجموعه‌ای از متخصصان هنری و تکنیکی و در مجموع، بهترین‌های سینما و تلویزیون مشغول کار بودند.
وی با اشاره به دغدغه عوامل سریال، درباره نگهداری مؤثر لوکیشن‌های «سلمان فارسی» برای استفاده نسل‌ها و گروه‌های بعدی فیلمسازی گفت: نگهداری از فضاهای ساخته‌شده در سریال باید موضوع اهتمامی جدی باشد تا آیندگان بتوانند به‌خوبی از آن‌ها بهره‌گیری کنند. مجموعه بناهای فصل ایران سریال می‌تواند تا سال‌های دور پاسخگوی نیازهای فیلمسازی و سریال‌سازی تاریخی در عرصه سینما و تلویزیون کشور و حتی منطقه باشد و سرمایه و پشتوانه فرهنگی – هنری ارزشمندی برای آیندگان محسوب شود. با پخش سریال از تلویزیون، بی‌تردید، لوکیشن‌های سریال مورد بازدید کارشناسان، هنرمندان و عموم مردم قرار خواهند گرفت و به‌شرط نگهداری شایسته می‌توانند برای سال‌ها گردشگران را به خود جلب کنند.
مدیر طراحی بخش ایران باستان سریال «سلمان فارسی» ادامه داد: نگهداری شایسته بناهای ساخته‌شده در سریال، به‌مراتب سخت‌تر از ساخت‌وپرداخت آن‌هاست و به گروهی تخصصی برای نگهداری نیاز دارد تا به‌مرور فرسوده و تخریب نشوند.
بلوندی در پایان صحبت‌هایش گفت: از آقایان میرباقری و طاهری که این فرصت را فراهم کردند و سنگ‌تمام گذاشتند، همچنین، از مجموعه سازمان و آقای جبلی رئیس سازمان هم که حامی و مایه دلگرمی گروه طراحی صحنه ایران بوده و اجازه دادند که با موفقیت مأموریتمان را پیگیری کنیم، قدردانی می‌کنم.
