نداشتن موضع نسبت به مسئله فلسطین پذیرفته نیست
به گزارش خبرنگار مهر، جلسه نقد و بررسی کتاب «پایی در غزه» عصر امروز سه‌شنبه ۳۰ بهمن در موزه هنرهای معاصر فلسطین برگزار شد.
محمدرضا وحیدزاده به عنوان کارشناس و منتقد در ابتدای این نشست گفت: این کتاب یک کتاب گروهی است و درباره مسئله مهمی مثل غزه به نگارش در آمده است، اما پس از خواندن این کتاب هم پشیمان شدم که دعوت این جلسه را پذیرفتم چون به نظرم شایسه بود فرد دیگری در این باره صحبت می کرد.
وی افزود: تمام قد در برابر انگیزه و همت نویسندگان این کتاب می ایستم و انگیزه نگارش این کتاب برای من حسرت برانگیز است که چرا امثال من در این زمینه نتوانستیم چنین کاری انجام دهیم اما با همه این تفاسیر یک خلا در این کتاب من را آزار می داد.
وحیدزاده ادامه داد: این خلا به صراحت در کتاب ذکر شده است. شاید ما هیچ وقت روزهایی به این شگفتی برای فکر کردن به خودمان و نسبت ما با مسئله غزه پیدا نکنیم. برای من تاثر برانگیز بود که در این شرایط ثمره این پرسش کتاب پایی در غزه باشد. این ابراز تاثر در انتظار من از خودم است، چون یکی از مسئله‌های مهم و دغدغه‌های انقلاب فلسطین است و اساساً از ابتدا نهضت امام خمینی با سوالی درباره فلسطین آغاز شد. بنابراین مسئله‌ای به نام ادبیات مقاومت بخشی از هویت و معنای ما به ویژه انسان ایرانی است.
این نویسنده افزود: ادبیات همچنان برای انسان ایرانی اقتضائات خاصی دارد کسانی که در شکل گیری ادبیات ما تاثیر داشته‌اند افرادی مانند جلال آل احمد بودند که همگی آثاری درباره فلسطین نیز داشته اند. در شرایط کنونی کمتر نویسنده و شاعری است که برای فلسطین ننوشته باشد.
وی گفت: در حال حاضر ما دیگر نمی توانیم به اتفاقات عمیقی مانند فلسطین و طوفان الاقصی بازگردیم. انسان فلسطینی در این یک سال کاری کرد که هیچ کس نمی تواند نسبت به سرنوشت شگرف آن بی‌تفاوت باشد.
این منتقد ادامه داد: در کیفیت و چیستی اتفاقاتی که در غزه افتاده است هیچکس را پیدا نمیکنید که مسئله نداشته باشد. اساساً انسان ایرانی سرنوشتش با این مسئله رقم خورده است و همینطور اولین اتفاقات در مسئله فلسطین توسط ایران رخ می‌دهد. برای مثال موشک ها از اینجا شلیک می‌شوند، پس نمی‌توان دربرابر کشتار انسانی که در غزه رخ داده است سکوت کرد.
مسئله فلسطین تقدیر ماست
ابراهیم اکبری دیزگاه نیز در ادامه این نشست گفت: این کتاب را ۱۶ نفر از نویسندگان نوشته اند و نقش من در آن دبیری بوده است. روایت خود من ۳۰ هزار کلمه بوده و به صورت کامل در این کتاب نیست.
وی افزود: هنگام آغاز این کار از خود یک سوال پرسیدم که نسبت من با غزه چیست، این یک پرسش انسانی است که وقتی از لایه‌ها عبور کردم و به اعماق آن و نتیجه رسیدم.
این نویسنده ادامه داد: کسانی که نگاه تیره و تار دارند می گویند فلسطین به ما مربوط نیست اما مسئله فلسطین تقدیر ماست. امام خمینی هم در دهه ۲۰ مسئله فلسطین را مسئله خود می‌دانستند.
وی افزود: امام می دانست سرنوشت مسلمانان در نسبت با فلسطین رقم می خورد، آن طور که می‌بینید در اولین پروژه عرفانی خود گفته‌اند قدس شریف امکان عروج دارد. دومین پروژه آسیب بخشی از مسلمانان از جنایات است و سوم اینکه یک غده سرطانی یعنی اسرائیل در حال رشد است که امکان دارد نظم جهان را از بین ببرد. اسرائیل یک معرکه است که در امتداد کشور آمریکا شکل گرفته است.
دیزگاه گفت: جنگ همیشه یک امر طبیعی بوده است اما با یک منطقی جلو رفته و یک غالب و مغلوبی داشته؛ اینکه در فلسطین می بیند ۷۰ یا ۸۰ سال جنایت رقم می خورد به این دلیل است که این جنگ از هیچ منطق بشری تبعیت نمی کند و منطق اسرائیل منطق حذف است، اینجاست که مقاومت شکل می‌گیرد و انسان فلسطینی وجود خود را به رخ می‌کشد. امام این مقوله را ۶۳ سال پیش تذکر دادند
وی ادامه داد: مسئله‌ای که پیش از این متن با آن مواجه بودم، نسبت انسان ایرانی با این مقوله بود. مواجه انسان ایرانی در طول این سال‌ها اغلب سیاسی بوده چون بعد از انقلاب تعداد قابل توجهی از نویسندگان نسبت به این مسئله سکوت کردند. جمهوری اسلامی دغدغه سیاسی نسبت به فلسطین دارد اما انسان ایرانی باید از منظر فرهنگی، هنری و غیره با آن مواجهه باشد.
دیزگاه گفت: شخصاً مواجهه ام با ماجرای غزه مواجهه فلسفی و وجودی بوده است. اساساً انسان ایرانی نگاه سیاسی به مسائل دارد نه نگاه فلسفی.
نداشتن موضع نسبت به مسئله فلسطین پس از انقلاب پذیرفته نیست
در بخش دیگری از این نشست وحیدزاده گفت: پس از انقلاب پذیرفتنی نیست که به دلیل شرایط سیاسی، نظامی و امنیتی ایران موضع گیری نسبت به مسئله فلسطین نداشته باشیم.
وی درباره مطالب کتاب «پایی در غزه» افزود: خیلی از مطالب کتاب جستار است و ادبیات نیست. این کتاب بیشتر از اینکه مرا دلگرم کند مرا ناامید کرده است چون بیشتر مطالب کتاب واگویه است و راجع به چالش نویسندگان نسبت به مسئله فلسطین است. به طور کلی یک مرز باریک بین نویسندگان این کتاب و گناهی تاریخی که بر دوش همه ماست هست.
وحیدزاده ادامه داد: انفعال داستان‌های این کتاب نسبت به وضعیت تاریخی ما در این کتاب نمایان است و یک درد بزرگ را نشان می‌دهد که چرا نویسنده ما سکوت کرده؟ چطور موشک ها از ایران شکلیک می شوند اما نقاشی آن در اردن کشیده می‌شود و بعد نویسنده اینجا تنها کارش باید توجیح باشد درحالی که انسان فلسطینی کاری کرده که هیچکس نمی تواند دربرابر آن سکوت کند.
این منتقد گفت: به نظرم همه نهادهای بین المللی تا قبل از طوفان الاقصی به شکل دیگر بودند و حالا به شکل دیگر و ماجرای غزه پیش چشم همه ماست.
خودم را برای نداشتن طرح درباره فلسطین ملامت می‌کنم
دیزگاه در بخش پایانی این جلسه گفت: درک می کنم که منظور آقای وحیدزاده ما و نویسندگان این کتاب نیست بلکه منظورش ساحت نویسندگی درباره فلسفه و الهیات است که عده ای علیه آن هستند. من بیشتر خودم را به عنوان نویسنده ملامت می کنم که چرا نتوانستم طرحی درباره ماجرای فلسطین داشته باشم.
وی افزود: ما بعد از مشروطه نیز نتوانستیم چهره درستی از انسان ایرانی ارائه کنیم و مسئولیت قلم و عنوان خود را درک کنیم.
در پایان این نشست هرکدام نویسندگان داستان‌های این کتاب به ارائه نکاتی پرداختند.