مستند «کودوکشی»؛ قصه ناتمام تنهایی است
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی پروژه، مستند «کودوکشی»؛ روایت ناتمام تنهایی، روز دوشنبه ۲۸ آبان در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران رونمایی شد. این مستند که به تهیه‌کنندگی یوسف بیوک خان و کارگردانی ضحی کریمی در مرکز مستند سفیر فیلم تهیه شده است و به موضوع تنهایی در جهان امروز و تأثیرات آن در جامعه پرداخته است. «کدوکشی»، کلمه‌ای ژاپنی است که به مرگ در تنهایی گفته می‌شود. پدیده‌ای مدرن که مستند آن را سوژه اصلی خود قرار داده است.
مراسم رونمایی از این مستند در دانشگاه تهران همراه با نشستی علمی پیرامون موضوع تنهایی برگزار شد. در این مراسم سه تن از اساتید دانشگاه تهران از جنبه‌های مختلف پدیده تنهایی، ریشه‌ها و پیامدهای آن را مورد بررسی قرار دادند.
پس از اکران مستند، سعیدرضا عاملی دبیر سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی با معرفی تنهایی به عنوان مولود جهان مدرن و تأثیر دوری از دین در شکل‌گیری آن عنوان کرد: تنهایی پدیده‌ای مدرن و برای جامعه مدرن است. بنیان این امر به نظر من دوری از خداست؛ دوری از خدا در غرب. غرب مسیری را طی کرده است که در آن اعتراض جریان پروتستانتیسم به سلطه کلیسا بعدها به جریانی تحت عنوان لائیسیته منجر شد. طبق آمار امروز جهان، نزدیک به ۳۰ درصد افراد در آمریکا و اروپا اظهار می‌کنند که دینی ندارند. این درحالی است که دین، ادیان الهی مانند اسلام، توصیه بسیاری به ارتباط می‌کنند.
وی در ادامه صحبت‌های خود به نقش فضای مجازی در این زمینه پرداخت و گفت: نکته دیگری که در مستند هم به آن اشاره شده است، فضای مجازی تنهایی را نهادینه می‌کند. اکنون متوسط مصرف اینترنت در روز ۶ و نیم ساعت است که این آمار در ایران به ۷ و نیم ساعت می‌رسد. این تلفن همراه ما است، با آن زندگی می‌کنیم، با آن از خواب بیدار می‌شویم، با آن ادامه می‌دهیم و حتی گاهی اوقات با موبایل ازدواج می‌کنیم. ازدواج با موبایل یک ازدواج موازی است که در فضای مجازی شکل گرفته است. این فناوری ظرفیت‌های زیادی دارد و می‌تواند امر زندگی را تسهیل کند اما به شرطی که جایگزین روابط طبیعی نشود. به هر حال ما دو فضایی شده‌ایم؛ هم در فضای فیزیکی زندگی می‌کنیم و هم یک زیست بوم بزرگ در فضای مجازی پیدا کرده‌ایم.
رسول صادقی عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، مهمان دوم این نشست بود که تنهایی را از منظر اجتماعی مورد بررسی قرار داد و با اشاره به تغییرات اجتماعی جهان مدرن عنوان کرد: مستند یک مسئله اجتماعی را که محصول مدرنیته است به خوبی تصویر کشیده است. مستند به پدیده کدوکشی در ژاپن و کره جنوبی اشاره کرده است. این موضوع نشان می‌دهد که در آسیای جنوب شرقی که ارزش‌ها و سنت حفظ خانواده از اهمیت قابل توجهی برخوردار بوده اند به واسطه تغییراتی که در دوران مدرن اتفاق افتاده است، چه میزان خانواده دچار تغییر شده که این مرگ‌ها یا اصطلاحا کدوکشی اتفاق افتاده است.
وی با تأکید بر نقش جوامع محلی و خانواده در جلوگیری از پدیده کدوکشی یا مرگ در تنهایی گفت: همان طور که در مستند هم به آن اشاره شد حفظ کیان و پایداری خانواده یک موضوع بسیار مهم است. علاوه بر آن بحث روابط همسایگی یا به اصطلاح فعال‌سازی زندگی‌های محله‌ای و رسیدن به یک کامیونیتی فعال در این زمینه اهمیت بسیاری دارد. اجتماعاتی که در مساجد وجود دارد و فرهنگ‌های محلی پتانسیل بالایی برای جلوگیری از اینگونه پدیده‌ها دارند. در واقع انسجام اجتماعی که از طریق ارتباطات محلی و همسایگی شکل می‌گیرد می‌تواند از انزوای فرد جلوگیری کند.
وی افزود: سالمندی برای هر فردی اتفاق می‌افتد؛ فرد در این دوران علاوه بر ذخیره مالی، بایستی ذخیره عاطفی و ارتباطی هم داشته باشد. وجود چنین ذخایری تا حد زیادی می‌تواند مانع از انزوا در دوران سالمندی شود.
عبدالله پیچرانلو عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، گسترش شبکه ارتباطاتی امروز را بستر انتقال ارتباطات و عامل فرسایش ارتباطات واقعی عنوان کرد و در بیان پیامدهای این اتفاق گفت: یکی از عوارض فرسایش ارتباطات واقعی افزایش خودکشی در کشورهای توسعه یافته است. این پدیده اتفاقا در کشورهای توسعه‌یافته‌تر همچون انگلستان و ژاپن بیشتر است. چالش معنا که ایجاد می‌شود خودکشی افزایش می‌یابد. خودکشی در کره بسیار بالا است. کی پاپ سعی کرده است رویکرد درمانی برای جامعه خودش داشته باشد. در چشم‌اندازی زندگی کره‌ای، چون فلسفه‌ای این جهانی دارد، معنای زندگی در انتها حداکثر پولدار شدن و حداکثر موفقیت است. در این چنین فضایی هرگاه ناکامی رخ می‌دهد، رتبه کنکور فرد خوب نیست، امتحان دبیرستانش خوب نیست، ورشکسته می‌شود، خودکشی به راحتی اتفاق می‌افتد. وقتی به شما فلسفه موفقیت تزریق و این فضای موفقیت دچار شکست شود، خودکشی پیامد آن خواهد بود.
وی در پایان مهم‌ترین تهدید جامعه امروز را اینگونه معرفی کرد: سبک زندگی بسیار مهم است. مهم‌ترین تهدید جامعه امروز فردگرایی است. ارزش‌های فردگرایانه روزبه‌روز درحال افزایش است و در مقابل جمع‌گرایی شامل خانواده بودن قرار می‌گیرد. عصاره فردگرایی هزینه فایده کردن، تغییر مدل ابزار فکر کردن، فقط و فقط به خود فکر کردن می‌شود؛ من مهم هستم، رفاه من، موفقیت من و … و نتیجه این نگاه همان تنهایی است.
مستند «کودوکشی» از منظر اجتماعی به پدیده تنهایی و پیامدهای آن پرداخته است. پدیده‌ای که یکی از مشکلات اصلی امروز و آینده ایران خواهد بود. تازه‌ترین مستند سفیر فیلم به زودی به صورت عمومی در دسترس علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.
