شناسایی ۳۰۰ سند و کتیبه فارسی در شهر ممنوعه چین

تهران فرهنگی: عمادالدین شیخ‌الحکمایی که از ژوئیه ۲۰۲۴ تا ژانویه ۲۰۲۵ در قالب فلوشیپ تایهه به فعالیت پژوهشی در کشور چین مشغول بود، علاوه بر بررسی آثار فرهنگ ایرانی در برخی موزه‌ها و آرشیوهای چین، چند سخنرانی نیز در همایش‌های علمی ارائه داد.

به گفته شیخ‌الحکمایی، هدف این فرصت مطالعاتی، پژوهش در تاریخ روابط فرهنگی ایران و چین، با محوریت اسناد، نسخه‌های خطی و کتیبه‌های تاریخی دوره اسلامی بود. بر پایه اسناد و آثار بازیابی‌شده در این سفر، شش مقاله علمی و پژوهشی با همکاری پژوهشگران چینی، آلمانی و ایرانی در دست تألیف یا ترجمه قرار گرفته است.

در این سفر مطالعاتی همچنین طرح پژوهشی بررسی اسناد فارسی نخستین آرشیو تاریخی چین، با همکاری دانشگاه پکن آغاز شد. آقای شیخ‌الحکمایی در این رابطه گفت: به دنبال جستجو برای یافتن اسناد فارسی در مجموعه موزه قصر شهر ممنوعه، روشن شد که تمام اسناد تاریخی کاخ به نخستین آرشیو تاریخی چین منتقل شده است. بنابراین با همکاری پروفسور وانگ، استاد برجسته زبان فارسی دانشگاه پکن و با مراجعه به آرشیو، حدود ۳۰۰ سند فارسی شناسایی گردید که بیشتر آنها از مناطق یارکند، کاشغر، بدخشان، نپال و کشمیر به امپراتور یا نمایندگان او ارسال شده است. با برگزاری جلسه و گفتگو با مدیران آرشیو، مقرّر شد نخست فهرستی اجمالی از این اسناد تهیه شود و سپس طرحی پژوهشی برای بازخوانی و انتشار این اسناد در دستور کار قرار گیرد.

وی افزود: در فرصتی اندک، با همکاری دکتر وانگ، خانم زینب پیری و یکی از دانشجویان مقطع دکتری دانشگاه پکن، بیش از ۱۰۰ سند از این مجموعه بررسی و فهرست‌برداری شد.

دیدار از آرشیو اسناد شهرداری پکن و آرشیو ملی پکن و شناسایی چند سند مرتبط با ایران، همکاری در تصحیح نوشته‌های فارسی و عربی سفال‌های موزه قصر ممنوعه، خوانش متن‌های فارسی روی پارچه‌های موزه قصر ممنوعه و خوانش متن‌های فارسی ظروف ایرانی نمایشگاه دانشگاه چینگ‌خوا و بازدید از مساجد، موزه‌ها و مقابر شخصیت‌های مسلمان و ایرانی چهار شهر جنوبی هانجو، چوانجو، شیامن و گوانجو بخش دیگری از فعالیت‌های پژوهشگر مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران در این سفر مطالعاتی بود.

شیخ‌الحکمائی در توضیح دیگر دستاوردهای این سفر گفت: یکی از اهداف این سفر، جستجو برای شناسایی اسناد، نسخه‌های خطی و کتیبه‌های فارسی و عربی بود. در این راستا، ضمن دیدار از مسجد هواشی، در مدت پنج روز، نسخه‌های خطی فارسی و عربی این مسجد بررسی و فهرست‌برداری شد. همچنین با موافقت و همراهی امام و مسئولان مسجد فونیکس در شهر هانجو، نسخه‌های خطی فارسی و عربی مورد بازدید و بررسی قرار گرفت و از چند نسخه منتخب فارسی عکس‌برداری شد.

پژوهشگر ارشد مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، در این سفر مطالعاتی که با دعوت موزه قصر ممنوعه چین انجام شد، با برخی شخصیت‌های علمی و فرهنگی چین نیز دیدار و پیرامون گسترش فعالیت‌های علمی مشترک دو کشور گفتگو کرد.