تصویب لایحه انحلال ساواک و پرواز هواپیماهای جنگی بر فراز تهران

خبرگزاری مهر_ گروه فرهنگ و ادب: ششمین قسمت از روزشمار دهه فجر انقلاب اسلامی، مربوط به هفدهم بهمن ۱۳۵۷ است.

در این‌روز تظاهرات عظیمی به پشتیبانی از مهدی بازرگان به راه افتاد و هواپیماهای جنگی نیروی هوایی بر فراز تهران پرواز کردند. لایحه انحلال ساواک و محاکمه وزرای فاسد هم در مجلس به تصویب رسید. رئیس ستاد مشترک آمریکا ادعا کرد از یکپارچگی ارتش ایران اطمینان دارد. آیت‌الله طالقانی گفت: «اگر مارکسیست‌های ایرانی از خارج مرزها دستور نگیرند و با کمونیست بین‌الملل رابطه نداشته باشند، آزادند.»همچنین بختیار خروج ایران را از پیمان سنتو اعلام کرد.

تصویب لایحه انحلال ساواک

شاپور بختیار ساعت ۹:۱۰ صبح ۱۷ بهمن به صورت غیرمنتظره‌ای با بالگرد به مجلس آمد و به اتاق جواد سعید، رئیس مجلس رفت و مدتی با او به گفت‌وگو پرداخت. جلسه علنی مجلس با حضور بختیار ساعت ۹:۳۰ آغاز شد و رئیس مجلس ابتدا ورود آیت‌الله خمینی را به کشور تبریک گفت و اظهار امیدواری کرد که حضور ایشان در ایران توأم با صلح و صفا باشد. پس از آن وزیر پست و تلگراف، سرهنگ زاده، نماینده سابق لنجان را به سمت معاون پارلمانی و اداری این وزارتخانه معرفی کرد و بعد از آن لوایح انحلال ساواک و محاکمه و مجازاتِ نخست‌وزیران و وزیران سابق مورد بررسی قرار گرفت و به تصویب رسید.

پس از تصویب لوایح، شاپور بختیار پشت تریبون رفت و در نطقی گفت: «روش دولت در برابر هر قانون‌شکنی مشخص است. قانون‌شکن دیروز ساواک، قلدری می‌کرد و دیکتاتوری به راه انداخته بودند، ولی از این دیکتاتوری و قانون‌شکنی نباید به سوی یک دیکتاتوری جدید برویم. وقتی صحبت از قانون اساسی می‌کنیم صحبت از اجرای صحیح قانون اساسی است».

بختیار تأکید کرد: «از اینکه هر روز یک نفر حکومتی و دولتی تشکیل دهد تا زمانی که شوخی و حرف است تحمل می‌کنیم، ولی اگر وارد عمل شوند عمل را با عمل جواب می‌دهیم. اگر خونی ریخته شود و اگر تجاوزی به مردم شد، من متجاوزان را به اسم و به رسم در همین مکان اعلام خواهم کرد».

در آن سو امام خمینی (ره) در اطلاعیه‌ای از احساسات مردم به مناسبت بازگشت‌شان تشکر کردند. در این اطلاعیه آمده بود «اینجانب از تمام کسانی که پس از بازگشت من به ایران به وسیله تلگراف، نامه و مطبوعات تبریک گفته یا شکرگزاری و اظهار محبت، وفاداری، قدردانی و همبستگی کرده‌اند، تشکر می‌کنم و پیروزی همه را در غلبه بر دشمنان اسلام و مسلمین و برقرار ساختن جمهوری اسلامی از خداوند متعال خواستارم».

در این روز همچنین با توجه به فرمایش امام مبنی بر راهپیمایی عمومی در تأیید دولت بازرگان، موج راهپیمایی مردم سراسر کشور را فرا گرفت. امام خمینی در سخنانی اعلام کردند: کار عاقلانه و مفید به حال کشور این است که بختیار و ارتش در مقابل انقلاب اسلامی، عکس العملی مثبت داشته باشند.

تظاهرات و حمایت شهرهای مختلف از انقلاب

جامعه روحانیت مبارز تهران نیز در اطلاعیه‌ای مردم را دعوت کرد تا روز نوزدهم بهمن ماه، با شرکت در تظاهراتی گسترده حمایت خود را از مهندس بازرگان اعلام کنند. تشکل‌های سیاسی دیگر نیز در اطلاعیه‌هایی با این مضمون به ضرورت شرکت مردم در تظاهرات نوزدهم بهمن‌ماه تاکید کردند. تظاهرات مردم در شهرهای مختلف هم در حمایت از بازرگان و دولت موقت او برگزار شد. این تظاهرات در شهرهای نور، بابل، هشترود، عباس‌آباد شهسوار، تربت‌حیدریه، کرج، ساری، کاشمر، صفاد، بهبهان، همدان، خوانسار، هرسین، نیشابور، زرین‌شهر، نجف‌آباد، قزوین، استهبان، جهرم، شاهرود، سبزوار، گلپایگان، پیشوای ورامین، کلاله، اصفهان، زاهدان، بهار همدان، خرمدره، چالوس، کرمانشاه و گرگان با حضور صدها هزار نفری مردم برگزار و شعارهایی در حمایت از مهندس بازرگان و مخالفت با بختیار و شاه سر داده شد.

جامعه اسلامی دانشگاهیان و فرهنگیان هم در بیانیه‌هایی به حمایت از نخست‌وزیری بازرگان پرداختند. از طرفی دومین روز تحصن خانواده‌های همافران، افسران و درجه‌داران نیروی هوایی با همبستگی گروه‌های مختلف مردم ادامه یافت. امروز کارکنان و کارمندان چندین وزارتخانه و اداره دولتی و همچنین گروه‌های مختلف مردم به عنوان همبستگی با خانواده‌های متحصن به کاخ دادگستری و کانون وکلای دادگستری رفتند. خانواده‌های متحصن در حالی دومین روز تحصن خود را پشت سرگذاشتند که ۲۸ تن از همافران دستگیر شده از پایگاه‌های مختلف که به خاش انتقال یافته بودند، آزاد شدند. ولی هنوز گروهی از درجه‌داران هوانیروز در بازداشت به سر می‌برند.

در ۱۷ بهمن ۵۷ رادیو مسکو در خبری اعلام کرد که «سیا و ساواک برای قتل رهبران مذهبی و سیاسی ایران توطئه کرده‌اند». مطبوعات شوروی نیز از نخست وزیری بازرگان استقبال کردند.

قیمت نفت در بازار جهان دو برابر شد. همچنین ژنرال هایزر ایران را ترک کرد.

امام خمینی در جمع پرسنل نیروی دریایی درباره استقلال ارتش، در جمع صادرکنندگان خشکبار درباره غارت سرمایه‌های معنوی و مادی ایران در دوره پهلوی و لزوم پشتیبانی از دولت موقت و در جمع طلاب و کارکنان شرکت نفت درباره وحدت و همبستگی اقشار مختلف مردم، برادری شیعه و سنی و مسئولیت روشنگری و تبلیغ سخنرانی کردند.