اوضاع سفر بین ایران و تاجیکستان چطور پیش می‌رود؟
مسلم شجاعی، مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با اشاره به سفر اخیر هیأت دولت به تاجیکستان و توافق‌هایی برای تسهیل سفر بین دو کشور، در گفت‌وگو با ایسنا درباره اقداماتی که در این راستا تا کنون صورت گرفته است، توضیح داد: تاجیکستان در فهرست پیشنهادی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای لغو یکطرفه روادید بود، اما چون رئیس جمهور وقت در سفری به این کشور با مقامات تاجیکستان به توافق رسیده بودند ویزا را دوجانبه لغو کنند برای همین تاجیکستان از فهرست ۳۳ کشور پیشنهادی برای لغو یکطرفه ویزا خارج شد و در تابستان ۱۴۰۳ آن توافق اجرایی و ویزا بین دو کشور لغو شد.
او اضافه کرد: پس از لغو دوطرفه ویزا، یکسری اقدامات جدی از سوی هر دو کشور درحال انجام است، که در راستای سیاست افزایش سطح تعامل بین ایران و کشورهای حوزه نوروز و تمدنی ایران، است. در هر صورت ما با تاجیکستان اشتراکات فرهنگی و زبانی داریم که در افزایش سفر بین دو کشور خیلی تأثیر دارد.
مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ادامه داد: از دو سال پیش که پروژه لغو ویزا با پیشنهاد وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کلید خورد، پیوسته سفرهایی از سوی وزیر پیشین و کنونی گردشگری به تاجیکستان انجام شده و بخش خصوصی ایران هم با طرف خود در تاجیکستان ارتباط گرفته است. این دیدارها و رفت و آمدها افزایش یافته است. ضمن اینکه دولت‌ها نیز به سمت اقداماتی رفته‌اند که اتفاقات خوبی رخ دهد، مثلاً در دولت قبل تعداد پروازها افزایش یافت. حتی برقراری و افزایش پرواز بین مشهد ـ دوشنبه و شیرازـ دوشنبه از سوی مقامات دو کشور درحال پیگیری است.
شجاعی آماری را از حجم سفر بین دو کشور اعلام کرد و گفت: در ۹ ماه نخست امسال (از فروردین تا پایان آذرماه ۱۴۰۳) تقریباً هشت هزار و ۲۰۰ تاجیکستانی به ایران سفر کرده است که بخشی از این سفرها پس از لغو ویزا در سفرهای هوایی انجام شده است. در سال ۱۴۰۲ نیز از تاجیکستان هشت هزار و ۵۰۰ نفر به ایران سفر کرده‌اند. آمار ایرانی‌هایی که در سال ۱۴۰۸ به تاجیکستان سفر کرده‌اند نیز عددی تقریباً نزدیک به آمار سفر تاجیک‌ها بوده، که حدود ۸ هزار و ۶۰۰ نفر می‌شود.
به گفته مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی، بیشتر تاجیک‌ها به خاطر نزدیکی و اشتراکات فرهنگی، زبان فارسی، شعر و ادبیات و البته برای زیارت و درمان به ایران سفر می‌کنند.
شجاعی در تایید اظهاراتی مبنی بر اینکه هزینه بالای سفر بین دو کشور، از جمله موانع اصلی توسعه روابط گردشگری بین ایران و تاجیکستان است، گفت: گرانی هزینه سفر بین دو کشور ریشه در مسائلی دارد، به این معنی که وقتی سطح تقاضا محدود باشد طبیعتاً هزینه سفر افزایش یابد، هرچه تقاضا بیشتر شود، رقابت بیشتر می‌شود و قیمت سفر هم کاهش می‌یابد. ما هنوز به این نقطه نرسیده‌ایم.
او افزود: این میان چند نکته هم وجود دارد مثلاً اینکه سفر از ایران به تاجیکستان در دسترس‌تر است؛ یعنی اندازه مقیاس ایرانی‌هایی که خواستار سفر به تاجیکستان هستند در مقایسه با تاجیک‌هایی که متقاضی سفر به ایران هستند، از نظر اقتصادی بیشتر است. از طرفی، هزینه سفر به این کشور برای ایرانی‌ها هم در مقایسهٔ سفر به ترکیه، گران است. علی رغم اینکه فکر می‌کنید با توجه به نرخ برابری ارز و اقتصاد تاجیکستان باید هزینه سفر کاهشی باشد ولی الان شرایط متفاوت است. این مسأله را باید حل کرد، افزایش پروازها می‌تواند کمک کند.
مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی گفت: یک موضوع جدی که باید به آن فکر کرد، استفاده از حمل و نقل ریلی است. درحال حاضر حمل و تقل باری از ایران به مقصد تاجیکستان انجام می‌شود که از مرز و خاک ترکمنستان و همچنین ازبکستان عبور می‌کند. کشورهای این مسیر از نظر ریلی به هم وصل هستند ولی ما ارتباط باری داریم، این مسیر ریلی باید مسافری شود. علاوه‌بر ضوابط مرزی و مسافرتی ترکمنستان، یک چالشی در ریل‌های کشورهای این مسیر وجود دارد؛ با زیرساخت موجود، مسافران از ایران تا مرز ترکمنستان باید با یک قطار بروند و از ترکمنستان به بعد مسیر ریلی را با یک قطار دیگر ادامه دهند، چون ریل‌های ایران با کشورهای ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان تطابق ندارد و این مسیر را با یک نوع قطار نمی‌توان طی کرد. این چالش باید حل شود.
شجاعی اظهار کرد: به هر حال برای توسعه گردشگری بین ایران و تاجیکستان، بستر و زمینه برای پذیرش و میل به سفر وجود دارد، همانطور که رئیس‌جمهور ما به تاجیکستان می‌رود شعری از رودکی می‌خواند و رئیس جمهور تاجیکستان نیز به فارسی شعر می‌خواند و مردم ایران را به نوروز این کشور دعوت می‌کند؛ لذا میل و پذیرش وجود دارد و اگر مشکل زیرساختی حل شود، مسیر رفت و آمد بین دو کشور باز می‌شود.
مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی تاکید کرد: اصل بر تسهیل سفر بین دو کشور است. وقتی پرواز گران است، باید به سمت مسیرهای جایگزین برویم. به هر حال مسیر زمینی دشواری و محدودیت خود را دارد و شاید بهترین راه برای تسهیل و ارزان شدن سفر، توسعه مسیر هوایی و بعد مسیر ریلی باشد.
این موضوع هم فقط به اراده ما و تاجیکستان مربوط نیست، کشورهای همسایه که بین ما قرار دارند نیز باید همکاری و مشارکت داشته باشند تا دست‌کم مسیر ریلی برقرار شود. از این طریق می‌توان مسیر ترکیبی سفر بین ایران، ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان را راه‌اندازی کرد.
شجاعی در پاسخ به اظهارات برخی فعالان گردشگری مبنی بر اینکه از تاجیکستان با توجه به شرایط اقتصادی این کشور نمی‌توان توریست زیادی جذب کرد، درحالی که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی طبق آخرین اظهارات صالحی امیری روی جذب ۱۰۰ هزار گردشگر تاجیک هدف‌گذاری کرده است، گفت: روی این موضوع در چند سطح باید بحث شود؛ نکته اول این است که آیا از تاجیکستان مثل عراق و ترکیه توریست می‌آید، پاسخ مشخص است، خیر. اما آیا نمی‌شود از همین بازار تاجیکستان، هشت هزار گردشگر را به ۵۰ هزار نفر رساند؟ آژانسی که در تاجیکستان تا حالا کار نکرده است اگر ۲۰ یا ۲۰۰ تاجیکی را به ایران بیاورد می‌دانید در کسب و کارش چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ این ها موضوعاتی است باید روی آن بحث کرد. در پاسخ به آنهایی که معتقدند از توریست تاجیکستانی نمی‌توان کسب درآمد کرد، باید گفت بله قطعاً به اندازه عراق از تاجیکستان نمی‌توانی توریست داشت. به هر حال باید این مسیر باز شود و اگر قرار است ۱۵ میلیون گردشگر جذب کنیم باید سراغ بازارهای جدید برویم یا حجم توریست‌ها در بازارهایی که در اختیار داریم را افزایش دهیم.
انتهای پیام
