امسال نمایشگاه کتاب برای خرید نیست برای ماندن با کتاب است
به گزارش خبرنگار مهر، در قلب شلوغ و پرهیاهوی نمایشگاه کتاب تهران، غرفه‌ای است که کمی با بقیه فرق دارد. نه اینکه کتاب نداشته باشد، نه! اتفاقاً همه چیزش با کتاب است، اما رنگ و بویش فرق می‌کند. «کافه بچه‌کتابخون‌ها» جایی‌ست که نوجوان‌ها فقط مخاطب نیستند، خودشان بازیگر اصلی‌اند. صندلی‌ها همیشه پر، میزها شلوغ، صداها بلند و دل‌ها پر از حرف است.
تکتم نجفی‌منش مدیر امور کتابخانه‌ها و ترویج فرهنگ کتابخوانی سازمان فرهنگی هنری، با نگاهی خوشبینانه از تغییر مسیر سازمان در سه سال گذشته گفت: از سال پیش، غرفه ما مسیر متفاوتی را شروع کرد؛ دیگر دنبال جذب همه نبودیم. تمرکز را روی مخاطب نوجوان و هر کسی که به آن ربط دارد از پدر و مادر تا مربی و نویسنده، گذاشتیم. اینجا برنامه‌ها یکی‌دو تا نیستند. هر روز از ساعت ۱۰ تا ۱۸، گروه‌های مدرسه‌ای از راه می‌رسند. تورهایی که از قبل برای‌شان برنامه‌ریزی شده و زهرا محسنی‌فرد مسئولیتش را به عهده دارد. نوجوان‌ها پا به این فضا می‌گذارند و ناگهان خودشان را وسط یک دنیای دیگر پیدا می‌کنند؛ جایی که بازی‌های فکری، نمایشنامه‌خوانی، تجربه‌های خلاقانه و گفتگوهای عمیق، همه و همه منتظرشان است.
همراهی نهادها برای ساخت یک فضای زنده و پویا
نجفی‌منش با اشاره به همکاری نهادهایی مثل آموزش و پرورش، شبکه امید، فعالان بخش کتاب و سینمای حوزه هنری و برخی گروه‌های خصوصی، غرفه را «هاب نوجوانان» می‌نامد.
وی در این باره گفت: این فضا، فقط متعلق به سازمان فرهنگی هنری نیست؛ همه کسانی که دغدغه کتاب و نوجوان دارند، اینجا را خانه خودشان می‌دانند. اینجا نوجوان‌ها می‌آیند، می‌نشینند، بازی می‌کنند، کتاب می‌خوانند، گفت‌وگو می‌کنند و حتی تجربه‌هایشان را از کتاب‌ها با دیگران به اشتراک می‌گذارند. هیچ‌کس صرفاً تماشاگر نیست.
روایت‌هایی صادقانه از تأثیر کتاب بر زندگی نوجوان‌ها
یکی از پرطرفدارترین بخش‌های این غرفه، «حک کتاب» است. برنامه‌ای که نوجوان‌ها در آن از تجربه مواجهه خاص‌شان با یک کتاب می‌گویند. از کتابی که زندگی‌شان را عوض کرده، چیزی به آن‌ها فهمانده یا زخمی را مرهم گذاشته است. حک یعنی «حکایت کتاب»؛ یعنی چیزی که از دل کتاب روی دل نوجوان حک شده است.
نجفی‌منش گفت: ما دنبال تبلیغ مستقیم نیستیم. اینکه یک نوجوان بگوید یک کتاب چطور روحش را تکان داده، خودش بزرگ‌ترین تبلیغ است. این برنامه علاوه بر ترویج غیرمستقیم کتاب، فرصتی‌ست برای گفتن و شنیدن. نوجوانی که حرف می‌زند، یاد می‌گیرد روایت کند، تحلیل کند و دیده شود.
مدرسه قلم و نمایشنامه‌خوانی
در بخش «مدرسه قلم»، نوجوان‌ها تجربه‌ای ناب از نوشتن را تجربه می‌کنند. این برنامه با عنوان «بازی نویسندگی» با حضور مسلم قاسمی، نوجوان‌ها را به نوشتن داستان و خلق روایت دعوت می‌کند. بعد از ظهرها اما فضا کمی نمایشی‌تر می‌شود. حلقه هویتی «ترنگ» شکل گرفته تا بچه‌ها با هم نمایشنامه بخوانند، نقش‌ها را تقسیم کنند و وارد دنیای شخصیت‌های داستان شوند.
مهارت‌هایی که نوجوان‌ها را به آینده وصل می‌کنند
امیدالله مربی کتاب صوتی، به بچه‌ها یاد می‌دهد چطور صدای‌شان را با کتاب همراه کنند. این بخش، پلی‌ست بین مهارت‌آموزی و لذت بردن از خواندن است. نوجوان‌ها کم‌کم یاد می‌گیرند که فقط مصرف‌کننده محتوا نباشند، خودشان هم بتوانند خلق کنند. در بخش‌های دیگر هم نقالی، داستان‌نویسی جمعی، تهیه مجله تصویری و تولید پادکست انجام می‌شود. همه چیز با محور کتاب و حول محور نوجوان است.
برنامه «پی‌کتاب» یکی از جذاب‌ترین ایده‌هاست. نوجوان‌ها تمرین می‌کنند که کتاب را مثل یک محصول ارزشمند به دیگران معرفی کنند، بفروشند و در سامانه ثبت گزارش داشته باشند. آخر نمایشگاه، برترین‌ها معرفی می‌شوند. این تجربه، فقط فروش نیست؛ یک گام مهم برای فهمیدن مسیرهای شغلی مرتبط با کتاب و تقویت اعتماد به نفس است.
دیدار با نویسندگان؛ وقتی فاصله‌ها کم می‌شود
هر روز، از حوالی ظهر به بعد، نویسندگان سرشناس مهمان غرفه‌اند. حمیدرضا شاه‌آبادی، داوود امیریان، مصطفی رحماندوست، مصطفی خرامان، افسانه شعبان‌نژاد و بسیاری دیگر با نوجوان‌ها گفت‌وگو می‌کنند. درباره کتاب، نوشتن، زندگی، و دغدغه‌های مشترک. این نشست‌ها ساده‌اند اما تأثیرگذار. این گفت‌وگوها ساده است اما زیر پوست‌شان اتفاقی می‌افتد. نوجوانی که تا دیروز فقط شنونده بود، حالا خودش حرف برای گفتن دارد.
برنامه «یک روز شگفت‌انگیز» شامل تور کتاب و بازی‌های خلاقانه است. تجربه‌ای متفاوت که با ترکیب سرگرمی و آموزش، نوجوان‌ها را جذب می‌کند. همه چیز اینجا به بهانه‌ی کتاب شکل گرفته، اما هدفش فقط کتاب نیست؛ ساختن یک رابطه‌ی صمیمی‌تر با دنیای دانایی‌ست.
سازمان فرهنگی هنری به همین روزهای نمایشگاه بسنده نکرده. نوجوان‌ها می‌توانند با تخفیف ویژه عضو کتابخانه‌ها شوند. این یعنی داستان تازه‌ای که نمایشگاه کلیدش را زده، قرار نیست همین‌جا تمام شود.
نجفی منش گفت: حتی برای بعد از نمایشگاه هم فکر کرده‌ایم. با ارائه عضویت کتابخانه‌ها با تخفیف ویژه، راه را باز گذاشته‌ایم تا بچه‌ها بعد از تمام شدن روزهای شلوغ نمایشگاه، همچنان با کتاب دوست بمانند. نمایشگاه امسال نه فقط برای خرید، بلکه برای ماندن آمده است. برای اینکه نوجوانی جایی برای خودش پیدا کند. جایی که بتواند بگوید: «منم یکی از بچه‌کتابخون‌هام».