از ممیزی‌های پرشمار فیلم‌های فرزاد موتمن تا پیشنهادهایی به رئیس جدید سینما
تهران فرهنگی: این کارگردان سینما که فیلم «شبگرد» را روی پرده سینماها در حال اکران دارد، در گفت‌وگویی درباره وضعیت سینما، ممیزی فیلم‌هایش، ساختار مدیریتی سینما و علاقه‌اش به ساخت فیلم ترسناک صحبت کرده است.
مؤتمن در برنامه «اکران» درباره «شبگرد» با اشاره به اینکه نام اول فیلمنامه این اثر، «مزمن» بوده ولی خیلی از فیلمنامه راضی نبود و نیز با یاداوری برخی مشکلات فیلم «سراسر شب» که در فضای مجازی پخش شده است، گفت: مرتضی شایسته با من تماس گرفت و گفت بودجه اندکی برای تولید یک فیلم دارند و در نهایت کار شروع شد. اگر همایون اسعدیان نبود این فیلم پروانه ساخت نمی‌گرفت چون می گفتند این فیلم سیاه است. در پروانه نمایش هم گرفتار شدیم و ممیزی‌های وسیعی داشت و در نهایت می خواستند ۱۰ دقیقه فیلم را ممیزی کنند. «شبگرد» یک فیلم درجه دوم ۸۰ دقیقه‌ای است. مخالف ارائه این فیلم به جشنواره بودم. جشنواره فیلم فجر برای این فیلم داستان درست می کند. جشنواره فجر سال‌هاست تبدیل به عوارضی شده که یک عده‌ای را راه می دهند و عده‌ای را دور می‌ریزند و من جزو گروه دوم هستم. فیلم‌هایی که به من نزدیک است در جشنواره فیلم فجر حذف می شود و سیاست این جشنواره همین است که فیلم های کمدی و ارگانی را تقویت کند و در حال فیلتر کردن فیلم ها است. هیات انتخاب برای فیلم مشکل ممیزی درست کرد. در نهایت حضور در جشنواره فیلم فجر برای ما دردسرساز شد و سال هاست که علاقه‌ای ندارم فیلمی در جشنواره داشته باشم.
این کارگردان سینما ادامه داد: منوچهر شاهسواری فرد مناسبی برای جشنواره فجر است. سینما را می‌فهمد و با سابقه است. او این توانایی را دارد که بین سینماگران و مسوولان حکومتی پل بزند و مطمئنم در دوران شاهسواری اوضاع بهتر می شود اما اینکه فاجعه‌ای که در یک دهه اخیر تحمل کردیم به شرایط درست برگردد سخت است.
مؤتمن در بخشی دیگر با بیان اینکه از خروجی «شبگرد» راضی است درباره ممیزی آثارش گفت: به من می گویند پلان خانم افشارزاده که در آینه در حال آرایش کردن است را بردارید در حالی که همزمان همین صحنه در فیلم دیگری وجود دارد ولی آن صحنه حذف نمی‌شود.
وی با اشاره به ممیزی فیلم های مختلف خود ادامه داد: «پوپک و مش ماشالله» از پرممیزی ترین فیلم های سینمای ایران است در حدی که اساسا قصه فیلم عوض شد.
هنوز فیلم ترسناک نساختم
مؤتمن در ادامه با بیان اینکه ۱۳ فیلم بلند و ۱۰ تله فیلم ساخته یادآور شد: عاشق فیلم نوآرم و معتقدم سینما یعنی نوآر و باقی ژانرها فرعی هستند. من همیشه تماشای هر فیلم نوآر حتی ضعیف ترین آن‌ها را به بهترین فیلم‌های سینمایی ترجیح می دهم. «شبگرد» یک درام تریلری نوآر است اما شوخی دارد و فضا را می شکاند. این بار می‌توانستیم نوآر باشیم اما شوخ هم باشیم و فیلم به اصطلاح مشنگ باشد.
وی اضافه کرد: من هنوز فیلم ترسناک نساخته‌ام. سال ۸۵ قرار بود «آفتاب پرست» را بسازم اما فارابی مانع این اتفاق شد. فیلمنامه این کار را شادمهر راستین نوشته بود. بالای ۲۰ فیلمنامه به فارابی دادم و همیشه به من گفتند در اولویت ما نیست. فارابی تا حدود سال ۸۵ به فیلم ها کمک می‌کرد و این شکل وحشتناک امروزی را نداشت. در سال های بعدی فارابی تهیه‌کننده ده‌ها فیلم بی‌مصرف شد که حتی نمی‌توانند این فیلم‌ها را اکران کنند. سیاستی را در سال‌های گذشته سازمان سینمایی با عنوان جوانگرایی مطرح کرد که اسمش قشنگ بود. بحث این بود که سینما را بی در و پیکر کنند. کانون کارگردانان باید فیلمسازان جوان را تایید می‌کرد اما ارشاد این کار را کرد و در سال، ۷۰ فیلم فیلمساز اولی را داشتیم و دو سه همکار ما به عنوان ممیزی‌گرهای فارابی جرأت کردند تا فیلمنامه‌های همکاران خود را رد کنند و برای تولید کار خود بودجه میلیاردی بگیرند.
مؤتمن با بیان اینکه «از نظر من بنیاد سینمایی فارابی باید تعطیل شود» گفت: دو فیلمنامه شاهکار داشتیم که رد شد؛ یکی اقتباسی از رمان داستان خانوادگی به نویسندگی سعید عقیقی بود و قصه عشق دو برادر به هم بود و فیلمنامه دیگر «یه شبه مهتاب» به نویسندگی امیر افشار که این دو فیلمنامه می توانست کارنامه کاری مرا متحول کند.
این فیلمساز افزود: هرچه سنم بالاتر می رود جوان‌تر می شوم. امروز از هیچ چیزی نمی‌ترسم. به «شبگرد» و «سراسر شب» نگاه کنید. آیا این‌ها فیلم‌های یک مرد ۶۷ ساله هستند؟ از هر زمان دیگری بیشتر دوست دارم تجربه‌های جدید داشته باشم.
سینمای اجتماعی به سینمای ارگانی تبدیل شد
کارگردان «شبگرد» درباره جایگاه سینمای اجتماعی ایران توضیح داد: این سینما به سینمای ارگانی تبدیل شد. فیلمسازان ترغیب شدند به طبقه متوسط فکر نکنند بلکه لات ها، روسپی‌ها، معتادها و قمه‌کش‌ها فکر کنند و فضای لات بازی و عربده‌کشی سینمای ما را دربرگرفته است. در دو سال اخیر جنسی از درام اجتماعی بیرون آمده که تبلیغ نهادهای مختلف است و پول های آن نیز دولتی پرداخت می شود.
«سراسر شب» نزدیک‌ترین فیلم به خودم است
مؤتمن درباره بهترین آثارش گفت: «سراسر شب نزدیک ترین فیلم به خودم است و کاراکتر امیر جعفری در این فیلم من هستم. صداها، سایه روشن، شبگرد، شب های روشن از دیگر فیلم هایی است که دوستشان دارم.
وی با بیان اینکه شبگرد با ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان ساخته شده است گفت: طبیعتا غیر از امیر آقایی ستاره های دیگر با این بودجه نمی توانند در این اثر بازی کنند. باقی بازیگران جوان بودند. من با بچه های جوان راحتم. شیوه من در کار با بازیگر متفاوت است. کارگردان بازی نمی گیرد. بازی برای بازیگر است. کارگردان باید شرایطی را به وجود آورد که بازیگر بهترین انرژی خود را بگذارد.
توصیه به رئیس سازمان سینمایی درباره سازمان سینمایی، فارابی و فیلم اولی‌ها
او در ادامه گفت: به نظرم سازمان سینمایی باید منحل و اداره سینمایی احیا شود. سازمان سینمایی در دوره (جواد) شمقدری به وجود آمد تا بودجه کلان بگیرند. امروز سردر سینماهای ما شبیه تئاتر بولینگ عبدو شده و اگر این موفقیت است تبریک می‌گویم. شبگرد برای نسل جوان سینما دوست ساخته شده اما این نسل با سینما قهر کرده است. همان اداره امور سینمایی باچهار کارمند کافی است. خانه سینما باید رها شود و اجازه دهند این نهاد، مستقل باقی بماند نه اینکه بازوی اجرایی سازمان سینمایی باشد. ورود فیلم اولی ها را به کانون کارگردانان بسپارید و چقدر خوب است که کانون را دوباره رئیسیان ریاست کند. امیدواریم به اوایل دهه ۸۰ برگردیم.
به گزارش روابط عمومی برنامه اینترنتی اکران، نقد و بررسی فیلم شبگرد با حضور فرزاد موتمن کارگردان این اثر و به میزبانی روزبه رحیمی نژاد و احسان طهماسبی منتقد و نویسنده سینما برگزار شد.
انتهای پیام
