کسی که می‌خواهد نوگرایی کند نیازمند فهم شعر بیدل است
به گزارش خبرنگار مهر، اولین جلسه «انجمن دیدار» با محوریت خوانش و تحلیل شعر بیدل دیروز سه‌شنبه ۷ اسفند برگزار شد.
انجمن دیدار با دبیری محمدامین اکبری و حسن اصفهانی‌ها از این پس سه‌شنبه‌های هرهفته از ساعت ۱۸ در «پلتفرم حادث» برگزار می‌شود و تمرکز آن شعر بیدل خواهد بود. محمدامین اکبری شاعر و منتقد ادبی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره راه‌اندازی «انجمن دیدار» گفت: محوریت انجمن ادبی دیدار بر خواندن و درست خواندن شعر بیدل است. اگر مخاطب با شعر بیدل آشنا باشد، می‌داند که خواندن شعر بیدل خود به تنهایی یک کار مشکل است.
وی افزود: بنابراین اینکه بتوانیم شعر او را درست بخوانیم، قسمتی از راه فهم شعر بیدل را طی کرده‌ایم و درک بسیاری از پیچیدگی‌های شعر او بر ما آسان می‌شود. البته ما در این انجمن ادعای بیدل‌شناسی نداریم، چون بیدل‌شناسی ادعای بسیار بزرگی است و کمتر کسی است که می‌توانیم او را بیدل‌شناس بنامیم. ما در این انجمن می‌خواهیم با دنیای بیدل آشنا شویم و شعرش را بخوانیم و از بعضی بیت‌های او که می‌فهمیم بهره ببریم و در انس با شعر او جلوتر برویم و بیشتر و بیشتر شعر او را بفهمیم. هدف ما در این انجمن این است.
در حق سبک هندی اجحاف شده است
اکبری در پاسخ به این سوال که چرا از بین شاعران بزرگ زبان فارسی سراغ بیدل رفته‌اید، گفت: بیدل را انتخاب کرده‌ایم، چون در انجمن‌ها و محافل ادبی ما در حق شعر سبک هندی اجحاف شده و اگر هم کسی به آن توجه کرده، متعصبانه از آن طرفداری کرده و تحلیل دقیقی از این سبکِ شعری پر افتخار در ادبیات فارسی صورت نگرفته است. از بین تمام شاعران سبک هندی بیدل را انتخاب کردیم، چون جامع ویژگی‌های سبک هندی است. یعنی اگر ما بیدل را بفهمیم، فهم صائب، کلیم و دیگر شاعران سبک هندی هم برای ما آسان‌تر می‌شود.
این شاعر افزود: من بیش از یک دهه است که خودم را به شعر بیدل نزدیک کرده‌ام و سعی کرده‌ام که آن را بفهمم و درست بخوانم. در این سال‌ها اساتید زیادی در این زمینه داشته‌ام که البته بیشتر به واسطه کتاب‌هایشان شاگرد آنها بوده‌ام. از کتاب‌های تأثیرگذاری که در این زمینه خوانده‌ام یکی «شاعر آیینه‌ها» از دکتر شفیعی کدکنی بود که توجه من را به بیدل جذب کرد. دومین کتاب که کتاب بسیار خوبی بود و بهره بسیاری از آن بردم، کتاب «بیدل، سهراب سپهری و سبک هندی» از مرحوم سیدحسن حسینی بود. بعدتر کتاب دیگری از ایشان بیرون آمد که شرح درس‌گفتارهای سیدحسن درباره بیدل بود و نشر سوره مهر منتشر کرده بود. بعد از آن کسی که بیشترین تأثیر را در فهم بیدل شناسی و بیدل‌خوانی بر من داشته، استاد محمدکاظم کاظمی است. کتاب‌های متعددی از ایشان درباره بیدل در دسترس است ولی متأسفانه از جمله کتاب‌هایی است که یا در بازار موجود نیستند یا دسترسی به آنها آسان نیست.
شاعران نوپرداز می‌توانند از شعر بیدل بیاموزند
اکبری پرداختن به شعر بیدل را برای شاعران جوان مهم و ضروری دانست و گفت: یکی دیگر از دلایلی که می‌توانیم در ضرورت از پرداختن به بیدل نام ببریم، این است که بیدل به نوعی نوپرداز کلاسیک‌ها است. درباره هولدرلین شاعر آلمانی می‌گویند نوپرداز، نوگرا یا سوررئالیسم قدما در شعر غربی است؛ بیدل به واقع اینطور است. به همین دلیل کسی که می‌خواهد نوگرایی و نوسرایی کند، نیاز دارد که بیدل را بفهمد. به قول بیدل «هر طرز نویی که می‌تراشی کهن است». شاعران زمانه ما باید شعر بیدل را بفهمند و اول در شگفت شوند که چطور کسی قریب به سیصد سال پیش این‌قدر از زمانه خودش جلوتر بوده و در مرحله بعد بتوانند بعضی از این فنون و تکنیک‌ها را در شعر خودشان پیاده کنند. پس خواندن شعر بیدل و تحلیل و مداقه در آن یک کار واپس‌گرایانه ادبی نیست، بلکه عملی رو به جلو و بسیار پیشرو است.
وی افزود: ما می‌خواهیم در این محفل بسیار کوچک که امید داریم بزرگ و بزرگ‌تر شود و دوستان دیگری به ما اضافه شوند و ما از آنها بیاموزیم، تلاش کنیم شعر بیدل را بخوانیم و درباره او صحبت کنیم. این انجمن متکلم وحده ندارد؛ بلکه همه می‌توانند صحبت کنند. همه باید صحبت کنند و فهم‌شان از بیدل را با دیگران به اشتراک بگذارند.
این منتقد ادبی گفتگوی جمعی درباره شعر بیدل را اتفاقی نیکو دانست و گفت: من در جلسه اول انجمن دیدار مثالی زدم که بعد دیدم مثال مناسبی درباره شعر بیدل است؛ به نظر من بیدل همان فیلی در تاریکی است که مولانا تعریف می‌کند. «تاریکی» را می‌توانیم پیچیدگی و سختی در شعر بیدل بگیریم و آن «فیل» را بزرگی و عظمت و گستردگی شعر بیدل.
اکبری در پایان گفت: همانطور که در مثل مولوی فیلی در تاریکی است و هرکسی به زعم خود او را چیزی تصور می‌کند، شعر بیدل را هم یک نفر نمی‌تواند بفهمد و تصویر کند و تحلیل کند؛ بلکه باید چند نفر از زاویه نگاه‌های مختلف با او مواجه شوند و تلقی خودشان را با هم به اشتراک بگذارند تا به یک فهم جمعی از شعر بیدل، یکی از بزرگ‌ترین شاعران فارسی‌زبان، برسیم.