نگاهی به مستند «خونه مامان شکوه»؛ اینجا ما درد هم را می‌فهمیم
به گزارش خبرنگار مهر، فیلم مستند «خونه مامان شکوه» ساخته مهدی بخشی مقدم از آثار حاضر در جشن مستقل سینمای مستند درباره یک کمپ ترک اعتیاد در تهران و در خانه‌ای است که نام صاحب آن یعنی «مامان شکوه» روی آن گذاشته شده و محلی برای ترک اعتیاد دختران جوان و نوجوان است.
«من شکوه هستم، معتاد، پانزده سال و هشت ماه و یک روز»، این اعلام پاکی صاحب خانه‌ای است که هم‌خانه‌هایش همگی با افتخار یک عدد اینچنینی را بلند می‌گویند و باقی هم تشویقشان می‌کنند، خواه سه روز باشد، خواه هشت سال. شکوه حکم مادر را دارد و باقی دخترها، خواهر هم هستند؛ خواهرهایی که بهتر از هر کسی درد هم را می‌دانند. درِ «خونه مامان شکوه» باز است، یکی را روی دست می‌آورند که از آمدن هراسان است، یکی را با گریه بدرقه می‌کنند که از رفتن ناراحت، همه با هم رفیق‌اند و هوای هم را دارند، سنگ صبورند و همه شکوه را به عنوان اسطوره‌شان پذیرفته‌اند.
روزگار در این خانه پرقصه و پرغصه با همدلی و همکاری می‌گذرد، هرچند همه می‌دانند که مهمان چند روزه‌اند اما باز در همین مدت کوتاه، حس امنیت و آرام می‌گیرند و خود را از افیون دور می‌کنند تا شاید تنفسی باشد برای روح خسته‌شان.
اما گره داستان از جایی شروع می‌شود که یک خانم دکتر وارد خانه می‌شود و ضمن توضیح مختصر درباره ویروس اچ آی وی و بیماری ایدز از همه ساکنان آزمایش می‌گیرد و همین آرامش را به هم می‌زند. تجربه مهدی بخشی مقدم در مقام کارگردان، رک و صریح هرچه هست را جلوی چشم می‌گذارد، یک مستند اجتماعی درباره آسیب‌هایی در حوزه زنان که تلخی جزء لاینفک آن است؛ مادری که حس چندانی به فرزند تازه به دنیا آمده‌اش ندارد، یا آن دیگری که نمی‌داند آیا کودکش هم مثل خودش مبتلا به اچ آی وی شده یا نه و یا دختری که می‌داند اگر از خانه بیرون برود دوباره سراغ مواد خواهد رفت.
بخشی مقدم پیش از این آثار تحسین شده‌ای را تولید کرده است. از فیلم‌های او، مستند «خانه‌ای برای تو» که موضوعی اجتماعی دارد، جایزه بهترین مستند دوازدهمین دوره جشنواره بین المللی «سینماحقیقت» را کسب کرده. «اسب چوبی» مستندی مردم‌شناسانه است و این اواخر هم مجموعه مستند «همسایه‌های خوب» از او روی آنتن شبکه دو رفته است. تنوع در مستندهای مهدی بخشی مقدم به خوبی پیداست و وقتی می‌بینیم آثارش مورد توجه قرار می‌گیرد، نتیجه بر این می‌شود که جسارتش در تجربه کردن میدان‌های جدید درخور تحسین است.
بازگردیم به مستند؛ شخصیت همراه و روایتگر شهرزاد که به نوعی در کنار شکوه یکی از ستون‌ها داستان است، کمک شایانی به غنای اثر کرده، او که خبرنگار است، دلش برای معتادها می‌تپد و می‌خواهد هر طور که شده کمکی به دوستانش کند ولی در عین حال چندان هم به نتیجه کار خوش‌بین نیست و دلیل این را در فیلم‌نوشت انتهایی مستند به خوبی درک می‌کنیم.
دخترها یکی یکی از خانه می‌روند و دیگرانی جایشان را پر می‌کنند، اما سیلی حقیقت آنجایی به صورت من مخاطب می‌خورد که می‌فهمم بیشتر رفتگان دوباره مصرف می‌کنند و بازمی‌گردند و این صورت مساله مهم در پس‌زمینه مستند باقی می‌ماند؛ آن بیرون و در جامعه چه اتفاقی می‌افتد که کسانی که طعم شیرین رهایی را چشیده‌اند، دوباره بازمی‌گردند به همان وضع آشفته‌ای که داشتند؟ ایراد کار باید جایی آن بیرون باشد.
«خونه مامان شکوه» مولفه‌های یک اثر مستند قابل قبول را دارد؛ توصیف کامل مساله و موقعیت، پرهیز از شعارزدگی و خوش‌بینی بی‌قاعده، پرداخت نسبی شخصیت‌ها، استفاده درست از عناصر هنری مقوم در جهت انتقال پیام مدنظر کارگردان مثل صداگذاری، کیفیت رنگ و نور، موسیقی و تدوین و از همین روست که به عنوان یک کل یکپارچه اثری شایسته توجه و دیده شدن است.
یک نکته انتهایی درباره این اثر به اخلاق حرفه‌ای مستندسازی بازمی‌گردد، طبعاً افراد ساکن «خانه مامان شکوه» به مستندساز اعتماد تام و تمام داشته‌اند که بدون رو گرفتن و مخفی شدن، مستندساز را به خصوصی‌ترین رازهای زندگی خود راه داده‌اند.
جشن مستقل سینمای مستند ایران رویدادی سالانه است که با همکاری انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند و انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند و زیر نظر هیئت رئیسه جشن برگزار می‌شود.
این جشن در دوره سیزدهم به ریاست محمد شکیبانیا به شیوه آکادمی داوری و اختتامیه آن در ۹ اسفند ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد.
