جهاد فرهنگی برای تحول در سبک زندگی، ضرورتی انکارناپذیر است
حجت‌الاسلام والمسلمین علی ذوعلم امروز ۶ اسفندماه در دومین همایش ملی نظام فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در گستره خانواده و جمعیت که در دانشگاه شهید باهنر کرمان برگزار شد، به بررسی نظام‌واره فکری رهبر معظم انقلاب پرداخت و افزود: بیانیه گام دوم انقلاب که ۶ سال پیش به قلم مبارک رهبر انقلاب صادر شد، متنی بنیادین و راهبردی است که دربردارنده مفاهیم و ابعاد گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی، از جمله خانواده و سبک زندگی است.
وی در ادامه با اشاره به دلالت‌های بیانیه گام دوم در حوزه تعالی خانواده بیان کرد: سوال اساسی این است که دیدگاه رهبر حکیم انقلاب درباره یک خانواده متعالی چیست؟ در یک وجه سلبی، ایشان در آخرین بندهای بیانیه به سبک زندگی غربی اشاره کرده و هشدار داده‌اند که این سبک زندگی آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر فرهنگ و اجتماع ما وارد کرده است. مقابله با این سبک، نیازمند یک جهاد عظیم است.
حجت‌الاسلام ذوعلم همچنین بر ضرورت افزایش آگاهی عمومی نسبت به تأثیرات سبک زندگی غربی تأکید کرد و گفت: سوال کلیدی اینجاست که آیا امروز جامعه ما، به‌ویژه جوانان، به این باور رسیده‌اند که سبک زندگی غربی دارای آسیب‌های جدی است؟ نقش رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و مبلغان دینی در ایجاد و تقویت این آگاهی چیست؟
وی در ادامه به تفکیک میان جنبه‌های مختلف سبک زندگی غربی پرداخت و افزود: زمانی که از سبک زندگی غربی به‌عنوان یک پدیده منفی یاد می‌کنیم، منظور ما صرفاً برخی آداب و رسوم یا فناوری‌های ناشی از تجربه بشری نیست، بلکه تأکید ما بر سلطه فرهنگی، لذت‌طلبی افراطی، رقابت‌های ناسالم و ارزش‌های مخربی است که به جامعه ما تحمیل شده است.
رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب در بخش دیگری از سخنانش بر نقش جوانان در تغییر سبک زندگی تأکید کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب، جوانان را به حضور در این جهاد عظیم فرهنگی دعوت کرده‌اند. تغییر سبک زندگی نیازمند مجاهدت عملی و عینی است که با خودسازی آغاز می‌شود.
حجت‌الاسلام ذوعلم به ابعاد ایجابی تعالی خانواده در بیانیه گام دوم انقلاب اشاره کرد و گفت: بیانیه گام دوم انقلاب، ارزش‌های دینی را به‌عنوان مبنای تعالی خانواده معرفی می‌کند. این ارزش‌ها که با اجتهاد و استنباط رهبر انقلاب ارائه شده‌اند، نه‌تنها می‌توانند مبنای ترسیم چشم‌انداز یک خانواده متعالی باشند، بلکه شاخص‌هایی برای سنجش وضعیت موجود و آسیب‌شناسی خانواده در جامعه ما نیز به‌شمار می‌روند.
وی تأکید کرد: امروز یکی از چالش‌های اصلی، شکاف نسلی است که بخشی از آن ناشی از فرایندهای تربیتی خانواده است. هرچند در جامعه ما خانواده‌های منسجم و موفق کم نیستند، اما گسترش برخی آسیب‌ها، ضرورت پرداختن به این موضوع را دوچندان کرده است. از منظر رهبر معظم انقلاب، تعالی خانواده نه‌تنها به خود خانواده محدود نمی‌شود، بلکه به جامعه‌پردازی و در نهایت تمدن‌سازی نیز ارتباط دارد. از همین رو، ارزش‌هایی چون آزادی، اخلاق، عقلانیت و برادری، نقش اساسی در تحقق این هدف دارند.
جایگاه ارزش‌های دینی در نظام فکری رهبر انقلاب و تأثیر آن بر تعالی خانواده
حجت‌الاسلام والمسلمین علی ذوعلم در ادامه سخنان خود با تأکید بر نقش ارزش‌های دینی در نظام فکری رهبر انقلاب بیان کرد: ارزش‌های دینی برخلاف برخی تصورات نادرست، یک منظومه هشت‌ضلعی را تشکیل می‌دهند که مبتنی بر یک روایت عمیق، اجتهادی معتبر و نگرشی اجتماعی و آینده‌نگرانه است. اگر به دنبال حرکت عمیق‌تر و قوی‌تر در ۴۰ سال دوم انقلاب هستیم، باید این منظومه ارزشی را به‌عنوان پشتوانه نظری و تئوریک خود قرار دهیم. بیانیه گام دوم انقلاب دست ما را در این مسیر پر می‌کند و سرمایه‌ای ارزشمند برای تداوم حرکت انقلاب است.
وی افزود: این منظومه هشت‌ضلعی در واقع نظام فکری و اجتماعی رهبر انقلاب را ارائه می‌دهد و به ما نشان می‌دهد که اهداف اصلی انقلاب چه بوده و همچنان چه اهدافی برای آینده باقی می‌مانند. این ارزش‌ها در مسیر تمدن‌سازی اسلامی باید برجسته شده و در زندگی فردی و اجتماعی امت اسلامی نهادینه شوند. عدم توجه به این ارزش‌هاست که وضعیت پر از ظلم، بی‌نظمی و زیاده‌خواهی نظام سلطه در جهان امروز را رقم زده است.
نقش انقلاب اسلامی در مقابله با نظام سلطه
حجت‌الاسلام ذوعلم با اشاره به تأثیر انقلاب اسلامی بر شکل‌گیری جبهه مقاومت و ایستادگی در برابر نظام سلطه گفت: به برکت این انقلاب، جبهه مقاومت با مجاهدت افرادی چون شهیدان سلیمانی و سید حسن نصرالله شکل گرفته و امروزه رسوایی نفاق غربی بیش از پیش آشکار شده است.
انقلاب اسلامی، برخاسته از اسلام ناب، ماهیت حقیقی نظام سرمایه‌داری غرب را نمایان ساخته و نشان داده که غرب حتی نسبت به خود نیز دارای نظم، عدالت و تعهد نیست.
وی ادامه داد: امروز شاهد هستیم که با تلاش‌های مجاهدان و اندیشمندان انقلابی، فتوحات فکری و اندیشه‌ای رخ داده که زمینه‌ساز تمدن اسلامی و نشر ارزش‌های الهی خواهد بود. در این مسیر، ما باید خانواده متعالی را نیز بر مبنای این ارزش‌ها تعریف کنیم و شاخص‌های آن را بر اساس منظومه هشت‌ضلعی استخراج نماییم.
رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب در ادامه سخنان خود به تبیین شاخص‌های یک خانواده متعالی پرداخت و اظهار کرد: یکی از ابعاد اصلی تعالی خانواده، آزادی است. اگر فرایند تربیتی کودکان و نوجوانان ما مبتنی بر آزادی بیان، امکان اظهارنظر و فضای گفت‌وگو میان والدین و فرزندان نباشد، یک ضلع اساسی تعالی خانواده مخدوش خواهد شد. در خانواده‌ای که تحکم و تعصب کورکورانه جایگزین تعامل آگاهانه شود، فرزندان نمی‌توانند ارزش آزادی را درک کرده و برای آن مبارزه کنند.
وی همچنین به اهمیت اخلاق در خانواده اشاره کرد و گفت: تعامل درون خانواده باید بر پایه اخلاق باشد. اگر ارتباط میان والدین و فرزندان و حتی میان خود فرزندان مبتنی بر اصول اخلاقی نباشد، این خانواده از مسیر تعالی خارج خواهد شد.
نقش معنویت، عدالت و استقلال در تعالی خانواده
حجت‌الاسلام ذوعلم با تأکید بر جایگاه معنویت در خانواده متعالی بیان کرد: نگاه معنوی به خانواده بسیار مهم است. خانواده بستری برای رشد و تعالی معنوی است. در همین محیط خانوادگی است که زن و مرد می‌توانند به پیشوایی متقین بیندیشند و در مسیر کمال گام بردارند. ازدواج نباید به‌عنوان یک مسئولیت سخت و طاقت‌فرسا تلقی شود، بلکه باید آن را فرصتی برای تعالی روحی و خدمت به دیگران دانست.
وی در ادامه به مفهوم عدالت در خانواده اشاره کرد و گفت: خانواده‌ای که مبتنی بر عدالت نباشد، نه می‌تواند به رشد معنوی برسد و نه انسجام خود را حفظ کند. عدالت در خانواده یعنی هر عضو خانواده، اعم از والدین و فرزندان، حقوق و وظایف خود را به‌درستی بشناسد و نسبت به آن متعهد باشد.
وی همچنین به نقش استقلال در خانواده پرداخت و گفت: یک خانواده متعالی باید از استقلال فکری و هویتی برخوردار باشد. خانواده‌ای که وابستگی شدید به دیگران داشته باشد و خودباوری خانوادگی نداشته باشد، در مواجهه با چالش‌ها و تحولات اجتماعی دچار بحران خواهد شد. خانواده باید بتواند بدون تقلید از دیگران، بر اساس اصول و ارزش‌های خود مسیر زندگی را تعیین کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم عنوان کرد: تعالی خانواده در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب نه‌تنها یک مسئله فردی، بلکه مسئله‌ای اجتماعی و تمدنی است. جامعه‌ای که خانواده‌های متعالی و مستقل نداشته باشد، نمی‌تواند به تمدن‌سازی اسلامی دست یابد. از این رو، لازم است که همه ارکان جامعه، اعم از نهادهای فرهنگی، رسانه‌ها و نظام آموزشی، در راستای تقویت ارزش‌های دینی و اخلاقی در خانواده‌ها گام بردارند.
نقش توحید و عقلانیت در تعالی خانواده و نظام فکری انقلاب
وی در ادامه سخنان خود تأکید کرد: خانواده‌ای که بر اساس عقلانیت و ساده‌زیستی بنا شود، در برابر فشارهای اقتصادی و اجتماعی استوار خواهد ماند. قناعت که در روایات اسلامی به‌عنوان یکی از اصول زندگی سالم معرفی شده، نقطه مقابل سبک زندگی مصرف‌گرای غربی است. این سبک زندگی، خانواده را در یک چرخه مستمر از بدهی و فشارهای اقتصادی قرار می‌دهد که در نهایت آرامش و انسجام خانواده را از بین میبرد.
وی افزود: عقلانی بودن خانواده تنها محدود به مسائل اقتصادی نیست، بلکه در نحوه برخورد والدین با فرزندان نیز اهمیت دارد. والدین نباید دیدگاه‌های خود را به فرزندان تحمیل کنند، بلکه باید فضای گفت‌وگو و تبادل نظر را در خانواده تقویت کنند. نوجوانان ذاتاً پرسشگر هستند و به چالش کشیدن نظرات والدین، بخشی از روند رشد فکری آن‌هاست. اگر این پرسشگری با استقبال و هدایت صحیح همراه شود، منجر به رشد عقلانی فرزندان خواهد شد و آن‌ها را در تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی مانند انتخاب رشته دانشگاهی، شغل و همسر یاری خواهد داد.
ذوعلم در ادامه بیان کرد: یکی دیگر از ابعاد عقلانیت در خانواده، تقویت بعد عاطفی و ایجاد صمیمیت بین اعضای خانواده است. عشق و محبت متقابل بین پدر، مادر و فرزندان، اساس یک خانواده سالم را تشکیل می‌دهد. اگر یکی از والدین یا فرزندان احساس تعلق و محبت کافی نداشته باشد، انسجام خانواده دچار ضعف خواهد شد. در محیطی که فرزندان احساس احترام، تکریم و آزادی بیان کنند، پیوندهای خانوادگی محکم‌تر می‌شود.
توحید، اساس نظام فکری و عملی انقلاب اسلامی
رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب در بخش دیگری از سخنان خود گفت: اگر بخواهیم نظام فکری رهبر انقلاب را در یک مفهوم اساسی خلاصه کنیم، آن مفهوم «توحید» است. نگاه توحیدی در اندیشه رهبر انقلاب، تنها یک بحث فلسفی یا کلامی نیست، بلکه به‌عنوان یک سبک زندگی و الگوی عملی مطرح است. در این نگاه، فردی که برای تأمین خانواده‌اش تلاش می‌کند، به‌عنوان «کاسب حبیب‌الله» شناخته می‌شود. چنین نگاهی به اقتصاد، با مفاهیم مادی‌گرایانه رایج در تضاد است و خانواده را از وابستگی‌های ناسالم و رقابت‌های مادی‌گرایانه دور نگه می‌دارد.
خانواده توحیدی، الگویی برای جامعه اسلامی
وی در پایان تأکید کرد: خانواده‌ای که بر اساس توحید بنا شود، نگاه، روش و انگیزه‌های متفاوتی خواهد داشت. در چنین خانواده‌ای عدالت، اخلاق، عزت‌نفس و استقلال جایگاه ویژه‌ای پیدا می‌کند. اگر این ارزش‌ها در خانواده نهادینه شود، جامعه‌ای مبتنی بر ارزش‌های الهی شکل خواهد گرفت که در آن، انسان‌ها نه‌تنها به سعادت فردی، بلکه به تعالی اجتماعی نیز خواهند رسید.
انتهای پیام