هنر زیستن در رمان «تا اکنونِ کودکی‌ام»
تهران فرهنگی: این رمان در ۴۴۶ صفحه با شمارگان ۲۲۰ نسخه و قیمت ۵۵۰ هزار تومان در انتشارات مروارید راهی بازار کتاب شده است.
در مقدمه مترجم بر این کتاب می‌خوانیم: روز دوشنبه هیجدهم اردیبهشت ۱۴۰۲ لابه‌لای کلاس‌هایم در دانشکده ادبیات دانشگاه گیلان، متنی از فاروق وادی درباره رمان «طفولتی حتی الآن» ابراهیم نصرالله می‌خواندم. او در مکالمه شفاهی به نویسنده گفته بود: «همه آثارت را خوانده‌ام، در میان آن‌ها این رمان را روایت قلبم یافتم.»
هنگام برگشت از دانشکده، دلم طاقت نیاورد و با ابراهیم نصرالله تماس گرفتم. مثل همیشه پاسخگو و مهربان بود.
این بار نصرالله بود که می‌گفت: «طفولتی حتی الآن» را با قلبم نوشته‌ام. بدون این که کتاب را دیده باشم، تصمیم گرفتم همزمان بخوانم و ترجمه‌اش کنم. با روی گشاده پذیرفت، اما خاطرنشان کرد که این رمان بیش از ۵۰۰ صفحه است. با قلبم پذیرفته بودم. نوزدهم نسخه کتاب را تهیه و بیستم اردیبهشت ترجمه را با ضربان قلبم آغاز کردم.
«تا اکنون کودکی‌ام» از همان آغاز در قلبم جا خوش کرد و درست بعد از هشتاد روز که کار ترجمه تمام شد احساس کردم «تاسیان» (تعبیری رایج در گیلان به معنای دلتنگی) عجیبی تمام وجودم را فراگرفته است.
رمان ستایشگر زیستن است؛ زیستنی که با پرواز، آغاز می‌شود و تمامش پرواز است و سفر. حرکت از جهان جسم است به جهان جان و جان جهان. چنان‌که بازگشتی است زیبا از این به آن. تداعی‌گر آنی است، که انسان به خاطر آن، شریف و عزیز است.
پرواز، رمان از جنس پروازی است که به هر پرنده‌ای هویت می‌بخشد. بارها صدای فروغ فرخزاد را در «تا اکنون کودکی‌ام» شنیدم:
«پرنده، مردنی است.
پرواز را به خاطر بسپار»
نویسنده، مدام به یادمان می‌آورد: «پرواز، لازمه آرامش است. باید فرودگاه جدید بسازیم.» او تمام زیبایی‌ها را در پرواز می‌بیند و البته ایمان دارد، برای انسانی که وطنش را، محدوده پروازش را به یغما برده‌اند، رؤیای پرواز، کم از پرواز نیست: «شاید زیباترین اتفاقی که ممکن است برای ما رخ دهد این است که چیزی را تصور و آرزو کنیم، بعد ناگهان درمی‌یابیم آن چیز را زندگی کرده‌ایم. نوشتن چقدر زندگی‌بخش است. آن هم زمانی که خودش از زندگی ناشی می‌شود. نوشتن به زندگی شکلی می‌دهد و در عین حال چهره‌اش را از آن می‌گیرد.»
اینکه اثر حاضر یک رمان است یا خودنوشت، چندان مهم نیست. مهم، آفرینش اثری است که هم زیبایی هنری را در لایه‌های مختلفش داراست و هم به‌دست دادن گزارشی واقع‌گونه از احترام به زیستن برای تاریخ است. نویسنده می‌کوشد «هنر زیستن» را با استفاده از عناصر واقعی، شرح دهد و تفسیری از عشق ورزیدن به «بودن» را ارائه کند. به همین خاطر، شخصیت‌ها، حوادث، گفت‌وگوها و در سطوح کلی‌تر طرح این نوشته و درونمایه اصلی‌اش را از نزدیک‌ترین مصادیق انتخاب می‌کند. او می‌خواهد، نوشته‌اش به‌دور از پیچیدگی‌های زبانی یا معنایی، در ساده‌ترین شکل ممکن، فلسفه زندگی را برایمان توضیح دهد. به همین خاطر، گرچه ممکن است از ابتدا تا انتهای کار با چالش دیریابی یا دیرفهمی گزاره‌ها رودررو نباشیم، اما درست از ابتدا تا انتها، خویشتن را در برابر مفاهیم بلندی می‌یابیم که جز با تأمل دقیق و اندیشه والا قابل درک نیست. گفتمان حاکم بر کار، از جنس ذهنیتی است که انسان همواره با آن درگیر است: بودن و بودن و بودن.
حضور یک همسفر تا انتهای راه همیشه مطلوب است و در هر دوره و هر اندیشه‌ای ضرورت دارد؛ کسی که انسان با او پیر شود. اما امروز، در جهانی که سرشار از دود و دیوار و آهن است و واقعیت‌های جانکاه، نایی برای نفس کشیدن در هوای تازه بر جای نمی‌گذارند، ضروری‌تر از همه، حضور کسی است که کودکی را در وجود انسان زنده نگه دارد و این حقیقت را باید تمام رسالت رمان حاضر تلقی کرد.
و اما ابراهیم نصرالله….
نویسنده، شاعر، عکاس و منتقد ادبی و سینمایی که در سال ۱۹۵۳ در اردن از پدر و مادری فلسطینی دیده به جهان گشود. سراسر عرصه زیستش فلسطینی است. زبان ساده و معنای بلند از مؤلفه‌های اصلی نوشته‌های اوست. علاقه‌مندی به فلسفه به آثارش ژرفای خاصی بخشیده است. نویسنده و شاعری خلاق و پرکار است و هر کدام از آثارش، جایگاهی ارزشمند در عرصه ادبیات عربی دارد و اتفاقاً مورد پسند بسیاری از خوانندگان غیرعربی هم واقع شده است. «جان‌های کلیمانجارو» (نشر ماه مینو: ۱۴۰۱) و «تراژدی یک داستان‌نویس (نشر مروارید: ۱۴۰۲) از او به روایت این قلم به فارسی ترجمه شده است.
تجربه رمان‌نویسی نصرالله، چنان که خود بارها اذعان می‌کند، در واقع وسیله‌ای برای بیان رنج‌ها، دغدغه‌ها و تجربه‌های اوست و به‌عنوان کسی که با بیشتر آثار ادبی نصرالله زیسته‌ام به شدت بر این باورم «تا اکنون کودکی‌ام» چه به عنوان اعترافات یک سالک، چه به عنوان یک خودنگاشت و چه به عنوان یک اثر ادبی فاخر، از هر جهت برای خوانندگان و کسانی که عموماً به جهان ادبیات و خصوصاً به تجربه ادبی هنرمندانی چون ابراهیم نصرالله علاقه‌مند هستند بسیار ضرورت دارد.»
انتهای پیام
