ضرورت مطالعه تاریخ ادبیات کودک برای نویسندگان

تهران فرهنگی: دوازدهمین جلسه نقد و پژوهش انجمن نویسندگان کودک و نوجوان روز سه‌شنبه، شانزدهم‌ بهمن با حضور منتقدان  و علاقه‌مند ادبیات کودک برگزار شد.

در این جلسه نویسندگان و منتقدان از آخرین فعالیت‌های خود در زمینه مباحث نظری ادبیات کودک و نوجوان سخن گفتند و در بخش دوم جلسه، کتابی درباره تاریخ ادبیات کودک نقد و بررسی شد.

در ابتدای این جلسه مصطفی رحماندوست، نویسنده و شاعر پیشکسوت که پیشتر چندین کتاب ترجمه و تالیف در حوزه نظریه و آموزش ادبیات کودک و قصه‌گویی منتشر کرده‌است، ابراز امیدواری کرد تالیف جدیدش را با موضوع چارچوپ شعر کودک تکمیل و منتشر کند.

همچنین  محمدتقی صالحی، رئیس اسبق دانشگاه علم و صنعت و از بنیانگذاران و مدیران موسسه پژوهشی رحمان از مطالعات مختلف این موسسه درباره کودکان سخن گفت و از متوقف ماندن طرح «نهاد ملی کودک» که در دهه ۹۰ توسط این موسسه  ارائه شده ابراز تاسف کرد.

کاظم اخوان، نویسنده ادبیات کودک و نوجوان بر خلاف این نظر که نقد و مباحث نظری ادبیات کودک‌ زمینه‌ساز رشد ادبیات کودک خواهد بود، اظهار کرد: «تنها پس از شکوفایی و رونق عمومی ادبیات، جریان واقعی نقد شکل خواهد گرفت‌»

مسلم قاسمی نیز از اثر پژوهشی جدید خود با موضوع قصه‌گویی و تفاوت‌های آن با هنر نمایش خبر داد.

نویسندگان و پژوهشگران دیگری چون محمود برآبادی، مهرداد فردیار، پیوند فرهادی و رحیم روحبخش نیز در این زمینه به ارائه گزارش پرداختند.

در بخش دوم این جلسه جلد دوم کتاب «خواندنی‌های نوباوگان ایران» نوشته سیدعلی کاشفی خوانساری مورد بررسی قرار گرفت‌. این کتاب به مقالات مطبوعاتی درباره ادبیات کودک و نوجوان ایران در فاصله سال‌های ۱۳۰۶ تا ۱۳۳۶ پرداخته است.

کاشفی خوانساری گفت: اولین کتابم که سال ۷۵ منتشر شد فهرست مطبوعات کودک بود و ماهیت تاریخ‌نگاری داشت و از آن زمان تا به حال دغدغه‌ای دائمی درباره تاریخ ادبیات کودک داشته‌ام‌.

او از پراکندگی تاریخ‌نگاری‌های خود ابراز تاسف کرد و گفت: طی این سه دهه به تاریخ مطبوعات کودک، ادبیات دینی کودک، تاریخ نقد ادبیات کودک و تاریخ تعاملات اجتماعی نویسندگان ادبیات کودک پرداخته‌ام و در دو سال اخیر هم به دنبال تدوین تاریخ تاریخ‌نگاری‌های ادبیات کودک بوده‌ام و متاسفم، پژوهشگران و مورخان کمتر به این عرصه‌ها وارد می‌شوند.
کاشفی مقطع تاریخی مورد  بحث در این کتاب را مهم دانست و تحولات ادبیات کودک در فاصله سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۳۶ را تعیین‌کننده عنوان کرد.

آرش ابوترابی همدانی نیز  در باب کنش و تقابل میان ژانرها در ادوار ادبیات کودک  پرسید و  بر توجه به انواع ادبی پیشامدرن تأکید کرد.

مسعود کوهستانی‌نژاد، مورخ، نیز اظهار کرد:  کتاب و مطبوعات تنها ابزارهایی برای مطالعه تاریخ هستند و جست‌وجو در آنها بدون تسلط بر منبع‌شناسی و طبقه بندی انواع منابع و سنجش اعتبار و سوگیری آنها پژوهنده را به بیراهه خواهد برد.

انسیه موسویان، شاعر و منتقد به ساده و خوشخوان بودن مقالات گزیده شده برای این کتاب اشاره کرد و گفت:  مطالعه تاریخ ادبیات کودک برای شاعران و داستان‌نویسان ادبیات کودک و نوجوان ضروری است.

به گفته او این کتاب نشان می‌دهد تاکید منتقدان بر پندآمیز بودن آثار به مرور زمان کم‌رنگ شده است‌.

در پایان جلسه یاشار هدایی متذکر شد: این گزیده می‌تواند نشانگر مبانی معرفت‌شناسانه حاکم بر آن دوران باشد و در تفسیر مدرن یا کهن بودن ادبیات کودک به کار آید. او پیشنهاد کرد درباره دیدگاه‌های هریک از منتقدان فعال در آن دوره تاریخی مطالعه مستقلی صورت بگیرد.

انتهای پیام