برخی رویدادهای فرهنگی را به شهرستان‌ها منتقل کنیم
تهران فرهنگی: دیدار جمعی از دبیران جوایز ادبی و کتابی کشور با عبدالحسین کلانتری معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و علی رمضانی؛ مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران دوشنبه (۲۸ آبان برگزار و در آن از مجموعه چهار جلدی «کتاب‌شناسی توصیفی آثار منتخب جشنواره‌های کتاب ایران» رونمایی شد.
دبیران جوایز ادبی و کتابی ایران در این نشست ضمن معرفی جشنواره‌های مذکور، درباره مسائل و مشکلات پیرامون این موضوع صحبت کرده و پیشنهادهایی را برای هرچه بهتر برپا شدن این جشنواره‌ها و تغییر در مدل اجرای آن‌ها مطرح کردند. کثرت جشنواره‌ها و نداشتن اساسنامه رسمی، بهره‌وری پایین جشنواره‌ها در تولید آثار ادبی مؤثر، رها شدن آثار برگزیده در جشنواره‌های ادبی، کمبود منابع مالی برای اجرا و قدردانی شایسته از برگزیده‌های جوایز، نبود اعتبار جوایز برای رتبه‌بندی کارمندان و مدرسان دانشگاه و مدرسه، نبود سیاست‌گذاری مشخص در ارزیابی جوایز و جشنواره‌ها و حمایت نکردن از آثار تولید شده از جمله دغدغه‌های دبیران جوایز ادبی بود که در این دیدار به تفصیل مطرح شد.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم با اشاره به تعدد و تکثر جشنواره‌ها گفت: یکی از ضرورت‌های مهم هر عرصه برای کار بهتر مستندسازی است. این مستندسازی اگر در زمان خودش اتفاق بیفتد بسیار پرمحتواتر است. هر زمانی که در جامعه موضوعی پیچیده می‌شود مسائل مرتبط با آن باید بیشتر تفکیک شود. مثلاً تنوع فکری و سنی موجود در جامعه ضرورت پرداختن به گروه‌های مختلف مانند کودک و نوجوان، زنان و… را با اهمیت‌تر می‌کند. از این رو موضوع‌بندی محتوایی و جزئیات در مسائلی مانند جشنواره‌ها نیز ضروری است.
کلانتری در بخش دیگری از سخنان خود با قدردانی از زحمات دبیران جشنواره‌های ادبی و کتابی، ادامه داد: حوزه کتاب با تمام افت و خیزها و مشکلاتش، حوزه رو به رشدی است. گستردگی و تکثر جشنواره‌ها و رها شدگی آثار از موارد مهمی است که به آن اشاره شد. ما باید از این آشفتگی در جشنواره‌ها و جوایز درآمده و با یک رتبه‌بندی مانند جشنواره‌های علمی و تخصصی، اعتبار بیشتری به جوایز ادبی و کتابی بدهیم. وی ادامه داد: هر جشنواره و رویدادی باید توسط گروهی از متخصصان بررسی شود و از نظر اعتباری سطح‌بندی و درجه‌بندی شده و حمایت‌ها هم منوط به رعایت استانداردهای تصویب شده این گروه متخصص باشد. در واقع باید هیئت علمی یا هیئت داوران برای این موضوع تشکیل شود تا جایگاه جشنواره‌ها بالا رفته و به تبع آن برگزیده‌ها از منافع مادی و معنوی آن بهره‌مند شوند.
کلانتری با اشاره به دشواری‌های ساماندهی و نظام‌مندی در حوزه فرهنگ، تاکید کرد: این دغدغه وجود دارد که ما در این زمینه دچار بروکراسی نشویم و این کاملاً قابل درک است. باید نظام‌مندی و خلاقیت را به گونه‌ای به نقطه اعتدالی برسانیم که خلاقیت سرکوب نشده و نظم هم رعایت شود. وی افزود: با هماهنگی انجام شده با وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر سازمان‌ها و بنیاد ملی نخبگان می‌توان تأثیرگذاری این جوایز را در زندگی کاری نویسندگان بیشتر کرد، اما باید مشروط به استانداردهای جامع این حوزه باشد.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین بر ضرورت انتقال برخی از جشنواره‌های حوزه فرهنگ از تهران به شهرستان‌های دیگر تاکید کرد و گفت: همچنین باید بسیاری از رویدادهای حوزه کتاب را از تهران به شهرستان‌ها ببریم. تهران شهری رویداد زده است و ما می‌توانیم با انتقال برخی رویدادها هم تأثیر آن‌ها را بیشتر کرده و هم جمعیت بیشتری را با موضوع درگیر کنیم.
بیشتر جشنواره‌های کشور در حوزه کتاب است
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران نیز در این نشست با اعلام اینکه حوزه کتاب بیشترین جشنواره را در کشور داراست، گفت: جشنواره‌ها و جوایز ادبی با تمام فراز و فرودهایی که در دوره‌های مختلف داشته‌اند از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین جشنواره‌های کشور به شمار می‌روند. دلیل آن هم تولید زیاد کتاب است. زمانی که هر سال بین ۷۰ هزار الی ۸۰ هزار عنوان کتاب چاپ می‌شود طبیعی است که بیشترین جایزه و جشنواره مربوط به این حوزه باشد.
رمضانی با اشاره به کثرت جشنواره‌های ادبی و کتابی تاکید کرد: هدف ما از این دیدار اخذ نظر تمامی فعالان این حوزه و سیاست‌گذاری جدید برای طراحی و برگزاری هرچه بهتر جشنواره‌ها و جوایز ادبی است. بسیاری از آثار بعد از برگزیده شدن رها می‌شوند و کمتر اثری به جامعه بین‌الملل معرفی می‌شود تا در بعد جهانی هم به فروش برسد. در اینجا مسئله اصلی این است که آیا ما موضوع ارائه بین‌المللی آثار را به رسمیت می‌شناسیم یا کار جشنواره را تمام شده می‌دانیم. وی ادامه داد: پیوند آثار با جشنواره‌ها و بازار بین‌الملل باعث می‌شود که ما استانداردهایی را در این حوزه رعایت کنیم که راحت‌تر مورد پذیرش قرار بگیرد و این موضوع را به جشنواره‌های داخلی هم تعمیم دهیم. کتاب‌های دانشگاهی، دفاع مقدس و کودک و نوجوان ما در سطح بین‌المللی فروش دارد اما اینکه این آثار خروجی جشنواره‌هاست یا خیر، باید بررسی شود.
رمضانی در مورد اینکه جوایز ادبی خصوصی ارجح‌تر است یا جوایز دولتی، گفت: یکی از مسائل همیشه مطرح این است که جوایز ادبی در عین برخورداری از حمایت دولتی، در تغییر دولت‌ها تحت تأثیر قرار نگیرند. بسیاری از جشنواره‌ها تحت حمایت حاکمیت و دولت هستند و البته این موضوع ایرادی ندارد و نمی‌خواهم دوگانه درست کنم. حال این پرسش مطرح است که در این فضا، مجموعه‌هایی که بهتر عمل می‌کنند، کدامند؟ مثلاً در کنار جایزه ادبی جلال آل‌احمد، جایزه خصوصی شهید غنی‌پور را داریم که در کیفیت بسیار بالایی برگزار می‌شود. این موضوع نیازمند بررسی و مطالعه جشنواره‌های قبلی و مرور تاریخ شفاهی جوایز ادبی است و ضرورت جمع‌آوری و انتشار کتاب‌هایی مثل «کتاب‌شناسی توصیفی آثار منتخب جشنواره‌های کتاب ایران» را بیشتر می‌کند.
در پایان این مراسم مجموعه چهار جلدی «کتاب‌شناسی توصیفی آثار منتخب جشنواره‌های کتاب ایران» که از سوی انتشارات خانه کتاب و ادبیات ایران منتشر شده است، رونمایی شد.
